Nguồn gốc và ý nghĩa của Trống Đồng Đông Sơn

Trống đồng Đông Sơn có nguồn gốc từ Việt Nam, là loại trống tiêu biểu cho Văn hóa Đông Sơn (từ thế kỷ VII trước Công nguyên đến thế kỷ I-II sau Công) và nền văn minh sông Hồng của người Việt cổ thời kỳ Hùng Vương dựng nước Văn Lang. Trống đồng đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của văn hóa dân tộc Việt Nam.

Trống đồng Đông Sơn gắn liền với thời kỳ các Vua Hùng thời dựng nước

Quê hương của trống đồng Đông Sơn là vùng đất Tổ trung du Phú Thọ và các tỉnh vùng Bắc bộ, Bắc Trung Bộ Việt Nam. Trống đồng Đông Sơn đã tồn tại trong khoảng thời gian từ thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên đến thế kỷ 6 sau Công nguyên. Đây là sản phẩm đầy trí tuệ của người Việt cổ. Tổ tiên ta đã vượt lên những khắc nghiệt của thiên nhiên. Bằng sự dũng cảm, thông minh và sáng tạo hiếm có, họ đã tạo nên kỹ thuật luyện kim đồng thau mang đậm yếu tố bản địa của người Việt. Từ đó tạo nên nền văn hóa đồng thau vào loại bậc nhất ở Đông Nam châu Á.

Địa bàn Phú Thọ là trung tâm của nền Văn hóa Đông Sơn – Văn minh sông Hồng. Đỉnh cao của sự hoàn thiện kỹ thuật chế tạo là trống đồng Đền Hùng. Trống đồng Đông Sơn có kích thước trống loại 1 lớn nhất từ trước đến nay. Nó được phát hiện năm 1990 tại đồi Khuôn Muồi. Đây là một ngôi làng cổ ngay sát chân núi Nghĩa Lĩnh, nơi có đền thờ các Vua Hùng đã có công dựng nước. Điều đó chứng minh trống đồng Đền Hùng là vật linh thiêng đã được nhà nước Văn Lang dùng làm linh vật mỗi khi tế lễ, hội hè tại khu di tích lịch sử Đền Hùng. Chiếc trống đồng được phát hiện ở đồi Khuôn Muồi cùng với nhiều chiếc trống đồng loại 1 khác đã được tìm thấy trên dải đất Việt Nam là những tư liệu vô cùng quý báu và có vị trí linh thiêng trong đời sống tâm linh của người Việt.

Ý nghĩa của Trống đồng Đông Sơn

Trống đồng không chỉ là vật linh thiêng mà còn là thông điệp làm nên biểu tượng tập trung nhất những thành tựu trong sinh hoạt kinh tế, văn hóa, xã hội, và là quyền uy của một nhà nước được xác lập đầu tiên trên đất nước ta – Nhà nước Hùng Vương.

Những hình khắc họa trên trống đã giúp ta hình dung về cuộc sống của người Việt cổ. Hoa văn trên trống đồng có nhiều loại. Nó được bố trí hợp lý trên các phần mặt, tang và thân trống. Trống đồng được các nhà nghiên cứu tìm hiểu, phân tích để làm cơ sở khoa học trong phân loại trống và khắc họa những nét sinh hoạt kinh tế, xã hội, văn hóa Đông Sơn thời bấy giờ.

Trống đồng Đông Sơn không chỉ có chức năng nhạc khí mà còn có những chức năng khác như làm biểu tượng cho quyền lực, tôn giáo. Trống được dùng trong các nghi lễ tôn giáo, trong lễ hội và trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm. Khi người thủ lĩnh bộ lạc kêu gọi mọi người từ khắp nơi tụ về để cùng chiến đấu.

Trống thường thuộc về những người thủ lĩnh và là biểu tượng của quyền lực. Người thủ lĩnh có quyền lực càng lớn thì trống càng to và đẹp. Trống đồng cũng được coi là một tài sản quý, và được làm đồ tùy táng khi người chủ qua đời.

Trống đồng Đông Sơn – vật phẩm cần được lưu giữ

Trống đồng Đông Sơn là sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp phát triển. Nó là một hiện vật vô cùng quý báu, là niềm tự hào lớn của văn hóa Việt.

Ngày nay, hàng trăm chiếc trống đồng được phát hiện, lưu giữ và trưng bày trang trọng ở các bảo tàng quốc gia và các địa phương. Vùng đất Thanh Sơn miền Tây của tỉnh Phú Thọ, nơi duy nhất tại Việt Nam vẫn còn ngày hội Trống đồng của dân tộc Mường. Đó là lễ hội “Đâm Đuống” và “Chàm thau”. Đây cũng là vùng địa linh đã phát hiện được nhiều trống đồng trong lòng đất. Chính vì lý do đó, tỉnh Phú Thọ đã khôi phục nghi thức linh thiên. Đánh trống đồng trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10 tháng 3 âm lịch hàng năm).

Trống đồng là biểu trưng của văn hóa Việt Nam

Tiếng trống đồng Đông Sơn không chỉ ngân vang ở Đền Hùng. Nó còn vang vọng đến mọi miền đất nước. Điều đó khẳng định những giá trị về truyền thống, đạo lý nhân văn sâu sắc của dân tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước với bao biến cố, thăng trầm. Trống đồng vẫn hiên ngang đứng vững và tự hào phát triển đi lên cùng nhân loại.

Trống đồng không chỉ là bảo vật của văn hóa Việt Nam. Đó còn là điểm hội tụ hồn thiêng sông núi được hình thành từ thời Hùng Vương dựng nước. Nó được tích tụ tinh hoa dân tộc trong suốt tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam từ thời đại các Vua Hùng đến thời đại Hồ Chí Minh. Những chiếc trống đồng Đông Sơn được phát hiện trên khắp lãnh thổ của nước Việt Nam. Đó là minh chứng hùng hồn cho tinh hoa văn hóa. Và cũng thể hiện ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam.