Dọn dẹp Windows Registry có thực sự cải thiện hiệu năng?

Mặc dù chúng không còn phổ biến như trước đây, nhưng hiện nay chúng ta vẫn thấy các quảng cáo về trình dọn dẹp Windows Registry. Các chương trình này tuyên bố có thể tăng tốc máy tính bằng cách khắc phục các sự cố trong registry và yêu cầu thanh toán để có thể thực hiện điều đó.

Lời khuyên chân thành là các bạn không nên tin vào điều này, trình dọn dẹp registry thực sự sẽ không làm cho Windows nhanh hơn, thậm chí có thể gây ra tác dụng ngược lại bằng cách gây ra các thiệt hại không mong muốn.

Windows Registry là một cơ sở dữ liệu lớn lưu trữ tất cả các loại thông tin cho cả Windows và phần mềm đã cài đặt. Mỗi khi bạn cài đặt hoặc gỡ bỏ phần mềm hoặc thực hiện các thay đổi đối với cài đặt Windows, registry sẽ được cập nhật để phản ánh những điều này.

Bạn có thể tự mình chỉnh sửa registry bằng công cụ Registry Editor. Đây là cách duy nhất để thực hiện nhiều chỉnh sửa nâng cao trong Windows, vì các cài đặt mà chúng kiểm soát không thể truy cập được ở bất kỳ nơi nào khác.

Trình dọn dẹp Registry là gì?

Thông thường các trang quảng cáo về trình dọn dẹp registry đều tuyên bố về tính hữu ích của các phần mềm đó đối với máy tính như: “Dọn dẹp, sửa chữa, tối ưu hóa Windows registry để loại bỏ lỗi, sự cố, đồng thời khôi phục hoạt động trơn tru và ổn định cho hệ thống”.

Ngoài ra các phần mềm này còn cho biết “các khóa đã cũ trong Registry nếu không dọn dẹp có thể gây ra thông báo lỗi và làm chậm máy tính”. Sau đó, nếu bạn cài đặt trình dọn dẹp registry và quét registry của hệ thống để tìm “sự cố”, kết quả báo cáo cho thấy có hàng trăm “sự cố nghiêm trọng” làm chậm máy tính.

Trong hầu hết các trường hợp, những công cụ này sẽ “sửa chữa” một vài “vấn đề” miễn phí, sau đó yêu cầu bạn trả tiền mua bản quyền để có thể “sửa chữa” mọi thứ.

Tuy nhiên những gì mà các trình dọn dẹp registry cho là vấn đề nghiêm trọng thì hoàn toàn không phải như vậy. Đúng là việc gỡ cài đặt phần mềm có thể để lại các khóa đăng ký hoặc có thể có các phần mở rộng của các tệp không sử dụng vẫn có khóa đăng ký. Nhưng những điều này hầu như không bao giờ khiến Windows chạy chậm lại hoặc thông báo lỗi.

Ngay cả hàng trăm mục liên quan đến registry cũng không nhiều hơn một lượng nhỏ dữ liệu trên máy tính của bạn. Do đó, việc dọn dẹp registry sẽ không thực sự mang lại hiệu quả đáng chú ý nào đến hiệu năng của hệ thống. Tuy nhiên việc sử dụng một trình dọn dẹp registry thực sự có thể gây ra thiệt hại cho hệ thống.

Những lỗi có thể gây ra khi chạy trình dọn dẹp registry

Mặc dù sử dụng một trình dọn dẹp registry không hiệu quả như quảng cáo nhưng điều tệ nhất lại là nó có thể gây hỏng hệ thống. Registry là nơi chứa rất nhiều giá trị quan trọng mà cả Windows và các chương trình của bên thứ ba đều sử dụng. Nếu bạn xóa, di chuyển hoặc làm hỏng các khóa giá trị này, các chức năng quan trọng của hệ thống có thể không hoạt động.

Vì trình dọn dẹp registry được tự động hóa, nên có nhiều khả năng việc quét registry có thể dẫn đến việc chọn và xóa nhầm các khóa được cho là không cần thiết, trong khi nó thực sự quan trọng. Chính vì vậy rất dễ gây ra thiệt hại lớn cho hệ thống do vô tình xóa một thứ gì đó.

Việc xóa các khóa registry quan trọng có thể khiến một số phần mềm ngừng hoạt động, buộc phải cài đặt lại. Làm hỏng các khóa quan trọng có thể đưa ra thông báo lỗi khi bạn cố gắng sử dụng một số chức năng của Windows. Trong trường hợp xấu nhất, điều này có thể làm hỏng hệ thống và phải cài đặt lại Windows.

Như vậy không có lý do gì để mạo hiểm với những nhược điểm đó chỉ để xóa vài trăm khóa registry đã lỗi thời, vì thực tế việc dọn dẹp đó cũng không ảnh hưởng đáng kể đến hiệu năng.

Với trình dọn dẹp registry của Microsoft thì sao?

Microsoft đã từng cung cấp một trình dọn dẹp registry có tên là RegClean dành cho Windows 9x. Vì thời điểm đó có quá nhiều trong registry thực sự có thể là một vấn đề. Nhưng đã từ lâu Microsoft không còn cung cấp RegClean nữa và công cụ này đã không còn được hỗ trợ kể từ Windows 98 vì nó gây ra rất nhiều vấn đề hơn là hiệu quả.

Hiện nay Microsoft đã tích hợp rất nhiều công cụ và tích năng thực sự hữu ích vào Windows theo thời gian: Windows 10 bao gồm tường lửa tích hợp sẵn, trình chống virus, trình dọn dẹp, trình chống phân mảnh ổ đĩa … Nếu Microsoft nghĩ rằng việc dọn dẹp registry là hữu ích thì chắc chắn đã có riêng một công cụ cho việc này trên Windows.

Trong trường hợp bạn vẫn nhất định phải sử dụng trình dọn dẹp registry thì một lựa chọn được cho là an toàn chính là phần mềm CCleaner.

Không có gì để đánh giá hiệu quả của việc dọn dẹp registry

Những người dùng máy tính nếu rất quan tâm đến việc tối ưu hóa hệ thống thường sẽ có nhiều cách để đánh giá hiệu quả thực sự của việc tối ưu hóa thông qua các công cụ benchmark, những công cụ này lại chỉ dành riêng cho CPU hoặc card đồ họa, những tính năng cốt lõi có ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu năng.

Thực tế thì không có bài kiểm tra nào cho thấy việc dọn dẹp registry cải thiện hiệu năng hệ thống. Nếu các trình dọn dẹp registry có thể cải thiện hiệu năng như quảng cáo thì chắc chắn rất nhiều người dùng máy tính đặc biệt là những người thường xuyên tìm cách tối ưu hóa hệ thống tối đa sẽ khuyên bạn nên sử dụng các công cụ đó.

Cách tăng tốc máy tính thực sự

Thay vì sử dụng trình dọn dẹp registry, nếu bạn thực sự quan tâm đến việc tối ưu hóa và tăng tốc hệ thống. Vậy thì có nhiều cách để bạn có thể thực hiện mà FPTShop đã từng giới thiệu như:

• 10 cách tăng tốc máy tính nhanh và hiệu quả bạn nên thử;
• Mẹo tăng tốc khởi động Win 10 và tối ưu hiệu năng Win 10 hiệu quả;
• Tối ưu để giúp máy tính của bạn tăng tốc nhanh hơn …

Các giải pháp trong các bài hướng dẫn trên sẽ hướng dẫn các bạn cách dọn dẹp các tệp lớn, xóa rác cũ, thay đổi các cài đặt cần thiết, tắt các chương trình khởi động không cần thiết, tắt hiệu ứng hình ảnh … thậm chí cả việc nâng cấp phần cứng.Tất cả đều có thể giúp cải thiện tốc độ hệ thống đáng kể.

Như vậy rõ ràng việc sử dụng các công cụ dọn dẹp registry là không thực sự hiệu quả như quảng cáo và tốn tiền nếu bạn đã lỡ mua bản quyền.