Hỗ trợ đọc hiểu và soạn bài chạy giặc – Nguyễn Đình Chiểu

Đọc hiểu soạn bài là yêu cầu giúp cho học sinh lĩnh ngộ mau hiểu nội dung của một tác phẩm. Trong văn học lớp 11 bạn sẽ được học tác phẩm chạy giặc là một bài thơ được Nguyễn Đình Chiểu sáng tác. Thơ văn của ông luôn mang hàm ý sâu sắc vì thế soạn và đọc trước bài sẽ giúp bạn hiểu tác phẩm hơn.

1. Tìm hiểu chung về bài thơ Chạy giặc

Dưới đây Kiến Guru sẽ giúp các bạn tìm hiểu chung về tác phẩm gồm tìm hiểu về tác giả và tác phẩm. Mời các bạn học sinh theo dõi bài dưới đây để nắm được các kiến thức chính xác nhất.

1.1. Tác giả

Tác phẩm lẽ ghét thương là một đoạn trích được lấy từ tập thơ của Nguyễn Đình Chiểu. Tác giả sinh năm 1822 mất năm 1888 ông sinh ra và lớn lên ở tỉnh Gia Định. Thân thế tác giả là một gia đình nho sĩ có truyền thống. Vào năm 1843, ông đã đỗ tú tài ở trường thi tại Gia Định.

Chân dung tác giả Nguyễn Đình Chiểu

Năm 1846 Nguyễn Đình Chiểu chuẩn bị lên đường đi thi thì hay tin mẹ mất. Chính vì sự đau xót cho mất mát này ông đã khóc đến mù mắt và bị điếc. Điều đó khiến cho cuộc sống ông bị xáo trộn thay đổi. Tuy nhiên ý chí nghị lực đã giúp tác giả vượt qua và vươn lên khỏi khó khăn.

Sự phấn đấu vươn lên đã khiến cho Nguyễn Đình Chiểu ngày càng được biết đến rộng rãi. Nhiều người biết ông là một nhà thơ, thầy giáo thậm chí thầy thuốc chữa bệnh. Không dừng lại ở đó giọng hát của ông đã vang danh được nhiều người trên thế giới biết đến.

Trong thời kỳ chống Pháp cứu nước, Nguyễn Đình Chiểu đã tham gia đề xuất nhiều mưu lược cho tác giả. Một vài lần quân địch có ý mua chuộc muốn ông giúp đỡ những ông đã kiên quyết từ chối. Cuộc đời dù bị mù và điếc nhưng tấm lòng yêu nước của ông không dễ gì bị lay động.

Các tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu sáng tác phần lớn là chữ nôm. Trong đó ông thiên viết về truyện thơ có lục vân tiên là cuốn truyện khá nổi tiếng. Mỗi tác phẩm ông đem đến đều là lòng yêu nước tình yêu giữa con người và sự kiên quyết không đầu hàng trước kẻ địch.

1.2. Tác phẩm “Chạy Giặc”

1.2.a. Hoàn cảnh sáng tác

Một vài tác phẩm do Nguyễn Đình Chiểu sáng tác hiện không còn có đủ thông tin cơ bản. Vì thế, tập thơ chứa đoạn trích chạy giặc cũng không đủ thông tin thời điểm ra đời. Tuy không thể xác định chính xác thời gian nhưng có thể dựa theo nội dung để đánh giá phỏng đoán theo cơ sở đã có.

Bối cảnh lịch sử và cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu chính là phạm vi sáng tác các tác phẩm. Chúng được sáng tác phần lớn sau khi biến cố đến với ông. Sau đó các suy luận đánh giá cho rằng lúc tác giả viết bài thơ có thể là sau khi thực dân Pháp tiến công vào thành gia định. Từ đó có thể xác định khoảng 17/02/ 1859.

1.2.b. Bố cục

Đoạn trích chạy giặc không kéo dài chủ có 8 câu. Trong đó 6 câu đầu tiên đã vẽ lên hoàn cảnh đất nước. Hoàn cảnh mà tác giả đang khắc họa chính là lúc thực dân Pháp xâm chiếm nước ta. Phần còn lại, tác giả đem hết tâm tư tình cảm bộc lộ ra ngoài để thể hiện thái độ tinh thần yêu nước yêu thương dân tộc.

1.2.c. Giá trị nội dung của tác phẩm

Bài thơ chạy giặc đã đưa ra hình ảnh tả thực cuộc kháng chiến chống Pháp và hình ảnh quân Pháp kéo đến xâm lược chúng ta. Các thế lực ngoại xâm muôn đời đều có và chúng ta đã từng lần dẹp yên. Tuy nhiên thứ khiến tác giả day dứt là sự thống khổ lầm than của nhân dân khi đất nước chưa hòa bình độc lập.

Những tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu bao gồm chạy giặc không đơn thuần là tác phẩm văn học. Ông cũng không chỉ nói lên sự cảm thông mà còn đang động viên cổ vũ tinh thần chống giặc cho toàn dân. Ông muốn qua ngòi bút thức tỉnh tinh thần yêu nước kháng chiến đẩy lùi mọi thế lực xâm lược.

1.2.d. Giá trị nghệ thuật của tác phẩm

Trong tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu đã tinh tế sử dụng từ láy, vế ghép đối nhau. Ngoài biện pháp nghệ thuật tu từ, Chạy giặc còn có những hình ảnh có cảm xúc giúp người đọc dễ cảm nhân. Từng câu chữ đều mang tâm trạng và có sự tinh tế để người đọc như thấy được hoàn cảnh đất nước lúc đó.

2. Hướng dẫn soạn bài Chạy giặc Nguyễn Đình Chiểu

Câu hỏi hướng dẫn soạn bài chạy giặc

2.1. Câu 1 trang 49 sgk Ngữ văn 11 tập 1

Trong tác phẩm ở những câu đầu tiên tác giả đã nhắc đến hoàn cảnh đất nước bi thương do thực dân Pháp xâm lược. Hình ảnh đó hiện lên qua từng câu thơ và giúp người đọc có thể mường tượng được phần nào. Những hình ảnh miêu ta cảnh đất nước ta trong thời điểm đó là:

• Lũ trẻ lơ xơ chạy
• Bến Nghé tan bọt nước
• Đàn chim dáo dác bay
• Đồng Nai nhuốm màu mây

Khi ban dầu nhìn vào những hình ảnh nếu bạn chưa trải qua có thể không hiểu hết. Nhưng có thể dựa theo hiểu biết về lịch sử bối cảnh đất nước mà phân tình hình ảnh này để thấy được sự bi thương mà tác giả đề cập và muốn lan tỏa cho mọi bạn đọc.

Ý nghĩa của các hình ảnh miêu tả có thể là cảnh thực cũng có thể là sự ví von. Dù là kiểu nào thì mỗi câu thơ mỗi hình ảnh đều rất sống động. Ta có thể nhìn thấy sự loạn lạc chết chóc. Khung cảnh vô cùng đau thương khiến cho những ai trải qua đều phải nhớ không dám quên đi.

Từ hình ảnh thiên nhiên danh từ địa danh tả thực. Tác giả tăng thêm tính chân thực cho nghệ thuật tả cảnh của bản thân. Cũng nhờ đó, người đọc dựa từng mốc thời gian và hiểu biết lịch sử có thể liên hệ qua lại giữa văn học lịch sử để hiểu hơn bối cảnh của đất nước thời kì Pháp xâm lược.

2.2. Câu 2 trang 49 sgk Ngữ văn 11 tập 1

Nguyễn Đình Chiểu được biết là nhà chí sĩ yêu nước với nhiều tác phẩm hướng đến tình cảm yêu thương con người đất nước. Tác giả vừa thương vừa đồng cảm cho những nỗi khổ của người dân. Sự mất mát về tinh thần vật chất nơi ăn chốn ở khiến cho những câu văn mà ông viết lên vừa yêu nước vừa đan xen căm hận.

Nước mất nhà cũng chẳng còn nhân dân là tầng lớp phải chịu nhiều khổ cực. Chính lúc này những bậc anh tài có học có sức cần lên đường tìm ra hướng đi để dẫn dắt đất nước khỏi khó khăn. Đồng thời Nguyễn Đình Chiểu cũng muốn bày tỏ ý chỉ kiên cường quyết tâm của bản thân trong bài Chạy giặc.

Tuy rằng ông đã là một người mất đi thị giác và thính giác nhưng chỉ cần một ngày còn sống ông sẽ không buông xuôi. Sự quyết tâm cống hiến hết mình của Nguyễn Đình Chiểu cùng mỗi câu văn làm tăng sức thuyết phục và khiến tình cảm của ông được bộc lộ ra nhiều hơn khi đất nước đang gặp nguy khó.

2.3. Câu 3 trang 49 sgk Ngữ văn 11 tập 1

Ở câu thơ cuối bài, tác giả để lại một câu hỏi tuy không cụ thể nhưng lại khá rõ nghĩa. Ông muốn nhắc đến sự kiên cường yêu nước để có thể đứng lên chống giặc bảo vệ bờ cõi. Trước tình cảnh đó người tài người có sức là đối tượng quan trọng chủ chốt giúp chiến thắng mau đến gần.

Tuy nhiên ông cũng muốn nói đến một số tâm hồn còn chưa hướng về đất nước. Có những người có tài có sức mà vô tình thờ ơ để đất nước rơi vào lầm than khiến nhân dân cực khổ. Câu hỏi của ông là biện pháp tu từ giúp kích thích lòng chiến đấu và lòng yêu nước vô cùng mạnh.

Kết luận

Chạy giặc không phải là ta chạy mà là ta tìm con đường để thoát khỏi giặc. Sự thoát khỏi đó cần đánh đổi nhưng kết quả là hòa bình độc lập. Qua đó tác phẩm chạy giặc khiến nhiều người đọc nâng cao tình thần yêu nước và ý chí bảo vệ dân tộc.

Nếu bạn đang thắc mắc vấn đề gì truy cập ngay Kienguru.vn để lại SĐT và thắc mắc đang gặp, sẽ có các chuyên gia có chuyên môn giải đáp chi tiết giúp bạn.