Xu Hướng 3/2023 # Dàn Ý Đóng Vai Đăm Săn Kể Lại Đoạn Trích

Bạn đang xem bài viết Dàn Ý Đóng Vai Đăm Săn Kể Lại Đoạn Trích Chiến Thắng Mtao Mxây, Chi Ti được cập nhật mới nhất trên website Bac.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.

“Chiến thắng Mtao – Mxây” vốn được kể theo ngôi thứ ba, nhờ đó mà tác giả có thể bao quát toàn bộ câu chuyện, lời kể mang tính khách quan, toàn diện. Dàn ý đóng vai Đăm Săn kể lại đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây sẽ gợi ý cho các em về một cách tiếp cận, tìm hiểu văn bản theo hướng mới, rèn luyện kĩ năng ghi nhớ, chọn lọc chi tiết cũng như kĩ năng viết bài kế chuyện.

I. Dàn ý đóng vai Đăm Săn kể lại đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

1. Mở bài

* Giới thiệu nhân vật Đăm Săn và đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”- Nhân vật tôi – Đăm Săn- Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” trích trong “Đăm Săn” sử thi Tây Nguyên

2. Thân bài

– Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây thách đấu- Diễn biến cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây:+ Đăm Săn và Mtao Mxây đấu múa khiên+ Đăm Săn mộng thấy ông Trời được Trời phù hộ chiến thắng Mtao Mxây- Đăm Săn thu phục tôi tớ và dân làng của Mtao Mxây- Đăm Săn và người dân làng ăn mừng chiến thắng

3. Kết bài

Cảm xúc và niềm tự hào của Đăm Săn khi chiến thắng Mtao Mxây: Đăm Săn ta vốn đã ngang tàng từ trong bụng mẹ, cuộc chiến với Mtao Mxây đã cho ta thêm sức mạnh, thêm của cải và thêm danh tiếng, ta sẽ dùng sức mạnh và danh tiếng của ta xây dựng và bảo vệ dân làng của ta được ấm no, hạnh phúc.

II. Bài văn mẫu đóng vai Đăm Săn kể lại đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

Ta là Đăm Săn – một tù trưởng giàu có và uy danh lừng lẫy, làm chồng của hai chị em Hơ Nhị và Hơ Bhị. Trong một lần ta đang dẫn nô lệ và tôi tớ lên rẫy, ra sông làm lụng, bọn người của tù trưởng Sắt là Mtao Mxây đã tổ chức kéo người đến cướp phá buôn làng của ta, lại còn bắt vợ Hơ Nhị của ta. Biết được tin đó, ta liền đi đến nhà Mtao Mxây, ta phải cứu vợ về và còn phải khôi phục lại uy danh của ta.

Dan y dong vai Dam San ke lai doan trich Chien thang Mtao Mxay

, Dàn ý dan y tuong tuong minh la dam san ke lai chien thang mtao mxay, dan y dong vai dam san ke lai chien thang mtao mxay tom tat,

Hướng Dẫn Soạn Bài Chiến Thắng Mtao Mxây (Trích Đăm Săn

Sử thi là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hay nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại.

Có hai tiểu loại sử thi dân gian:

– Sử thi thần thoại là loại sử thi kể về sự hình thành thế giới, sự ra đời của muôn loài, sự hình thành các dân tộc, các vùng cư trú thời cổ đại của họ hoặc cũng có khi kể về sự xuất hiện nền văn minh buổi đầu. Ở nước ta có một số bộ sử thi tiêu biểu cho tiểu loại này như: Đẻ đất đẻ nước (Mường), Ẳm ệt luông (Thái), Cây nêu thần (Mơ-nông),….

– Sử thi anh hùng là những câu chuyện kể về cuộc đời và những chiến công hiển hách của người anh hùng – người đại diện cao nhất cho sự giàu có, quyền lực, sức mạnh và ước mơ của cộng đồng người thời cổ đại. Các tác phẩm tiêu biểu trong tiểu loại này là: Đam Săn, Đăm Di, Xing Nhã, Khinh Dú (Ê- đê); Đam Noi (Ba- na),…. Trong số những tác phẩm này thì tác phẩm được biết đến rộng rãi và nổi tiếng hơn cả là sử thi Đam Săn.

Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây thuộc phần giữa của tác phẩm: Sau khi về làm chồng hai chị em tù trưởng Hơ Nhị và Hơ Bhị, Đam Săn trở nên một tù trưởng giàu có và uy danh lừng lẫy. Các tù trưởng Kên Kên(Mtao Grứ) và tù trưởng Sắt (Mtao Mxây) lừa lúc Đam Săn cùng các nô lệ lên rẫy, ra sông lao động sản xuất đã kéo người tới cướp phá buôn làng của chàng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Cả hai lần ấy Đam Săn đều tổ chức đánh trả và chiến thắng, vừa cứu được vợ lại vừa sáp nhập được đất đai, của cải của kẻ địch khiến cho oai danh của chàng càng lừng lẫy, bộ tộc càng giàu có và đông đúc hơn.

Đoạn trích ngợi ca cuộc chiến đấu của Đam Săn. Đó là cuộc chiến đấu vì danh dự, vì hạnh phúc gia đình và hơn nữa vì cuộc sống bình yên và sự phồn vinh của thị tộc. Đoạn trích này tiêu biểu cho những đặc trưng của thể loại sử thi anh hùng.

a) Đam Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng Mtao Mxây còn bỡn cợt chàng mà chưa chịu giao chiến ngay.

b) Bước vào cuộc chiến:

– Hai bên lần lượt múa khiên.

+ Mtao Mxây múa trước: tỏ ra yếu ớt và kém cỏi

+ Đam Săn múa khiên: tỏ ra mạnh mẽ, tài giỏi hơn

– Kết quả hiệp đấu: Mtao Mxây chạy khắp nơi để tránh đường khiến Đam Săn múa.

– Đam Săn múa khiên: sức mạnh như gió bão. Cây giáo đâm liên tiếp Mtao Mxây nhưng không thủng.

+ Đam Săn nhờ sự giúp đỡ của Ông Trời đã cắt được đầu của Mtao Mxây.

+ Dân làng Mtao Mxây nhất loạt theo Đam Săn về ngôi làng mới.

Nó không phải là một cuộc chiến tranh xâm lược nhằm mục đích tàn sát, cướp bóc và chiếm giữ. Chính vì thế mà thái độ của nô lệ ở cả hai phía đối với việc thắng thua của hai tù trưởng cũng có những nét riêng:

– Ở phía Mtao Mxây: Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo nô lệ đều tâm phục và nghe theo lời vị tù trưởng mạnh hơn (“không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa”).Thái độ và hành động của đoàn người này chứng tỏ họ luôn mơ ước được trở thành một tập thể giàu có và hùng mạnh.Họ luôn mơ ước có được một người lãnh đạo dũng cảm, tài ba.

– Ở phía Đam Săn: Dân làng tưng bừng náo nhiệt chào đón vị anh hùng của mình mới chiến thắng trở về. Họ đi lại sửa soạn vui mừng tấp nập không chỉ để mừng buôn sóc được mở mang, được hùng mạnh và giàu có mà còn để tiếp đón những người nô lệ mới bằng sự chân thành và hoà hợp (“… Các chàng trai đi lại ngực đụng ngực. Các cô gái đi lại vú đụng vú. Cảnh làng một tù trưởng nhà giàu trông sao mà vui thế!”).

Trái lại, tác giả dân gian chủ yếu miêu tả cảnh chiến thắng tưng bừng của phía Đam Săn. Cuộc chiến dừng lại khi Mtao Mxây thất bại. Thế nhưng sự thất bại của Mtao Mxây không làm cho dân làng lo sợ, hoang mang. Họ ngay lập tức theo về phía Đam Săn, hoà nhập với cuộc đồng mới một cách rất tự nhiên. Dân làng của Đam Săn cũng vậy, họ đón tiếp những ng­ười bạn mới rất chân tình. Không khí của buổi tiệc sau chiến thắng tưng bừng náo nhiệt vui say không hề có một chút gợn nào. Lựa chọn cách thể hiện nghệ thuật này, tác giả dân gian đã nhận ra tính tất yếu của cuộc chiến tranh thị tộc – đó là cuộc chiến tranh không kìm hãm sự phát triển của xã hội Ê-đê, mà trái lại, nó giúp những tập thể lẽ tẻ, rời rạc tập hợp thành những tập thể lớn hơn, mạnh hơn. Và cũng chỉ nh­ư vậy, họ mới trở thành một dân tộc trư­ởng thành thực sự. Cách lựa chọn để hiện nghệ thuật ấy cũng là cách để dân gian ngợi ca tầm vóc và sứ mệnh lịch sử của ngư­ời anh hùng. Chỉ có những con người ­ưu tú của thời đại như­ vậy mới đủ sức đứng lên thống nhất các thị tộc nhỏ lẻ lại với nhau, gom những thị tộc ấy lại thành một cộng đồng lớn mạnh và giàu có.

4. Trong đoạn trích này, kiểu câu được dùng nhiều nhất là kiểu câu có sử dụng biện pháp so sánh, ví von.

Cần lưu ý thêm, nếu chúng ta tiến hành phân loại thì có thể thấy rất rõ ràng: các hình ảnh, sự vật được đem ra để so sánh ở đây đều lấy ra từ thế giới tự nhiên, từ vũ trụ. Như thế hàm ý của tác giả là muốn lấy vũ trụ để “đo” kích cỡ, tầm vóc của nhân vật anh hùng. Thủ pháp nghệ thuật này là một thủ pháp quen thuộc của sử thi. Nó giúp mang lại những giá trị thẩm mỹ rất đặc trưng cho thể loại này: đặc trưng về sự trang trọng, hoành tráng và dữ dội.

Hay nói cách khác, nó là dấu vết của tư duy thần thoại trong sử thi, dấu vết của một xã hội chưa có sự phân hóa giai cấp rạch ròi. Tuy nhiên cũng từ câu chuyện này có thể nhận thấy, dù có can thiệp vào công việc của con người nhưng thần linh chỉ đóng vai trò là người “cố vấn”, “gợi ý” hành động chứ không phải là người quyết định tối cao kết quả của cuộc chiến. Như vậy trong mối quan hệ với các thần, người anh hùng vẫn giữ được vai trò quyết định và có tính độc lập riêng. Sắp đặt câu chuyện theo kiểu như vậy cũng là một hình thức đề cao vai trò của nhân vật anh hùng, đề cao tinh thần dân chủ của thời thị tộc cổ xưa.

Tuần 3. Chiến Thắng Mtao Mxây (Trích Đăm Săn

Trích sử thi “Đăm Săn”CHIẾN THẮNG MTAO MXÂYĐược UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể nhân loại vào ngày 15/11/2005.Trải dài trên 5 tỉnh Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng. Chủ thể của không gian văn hóa này gồm nhiều dân tộc khác nhau: Êđê, Jarai, Ba Na, Mạ, Lặc…Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên bao gồm các yếu tố bộ phận sau: cồng chiêng, các bản nhạc tấu bằng cồng chiêng, những người chơi cồng chiêng, các lễ hội có sử dụng cồng chiêng (Lễ mừng lúa mới, Lễ cúng Bến nước…), những địa điểm tổ chức các lễ hội đó (nhà dài, nhà rông, nhà gươl, rẫy, bến nước, nhà mồ, các khu rừng cạnh các buôn làng Tây Nguyên,…), v.v.

KHÔNG GIAN VĂN HÓACỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN1. Thể loại sử thi dân gian Việt NamI. TÌM HIỂU CHUNGSỬ THIThể loại tự sựVăn vầnVăn xuôi+ văn vầnnhững sự kiện quan trọng của cộng đồngSử thi thần thoại.Sử thi anh hùng- Phân loại:+ Sử thi thần thoại. (“Đẻ đất đẻ nước”- Mường, “Ẩm ệt luông”- Thái; “Cây nêu thần”- Mnông)

+ Sử thi anh hùng.( “Đăm Săn”, “Xinh Nhã”- Ê đê; “Đăm Noi”- Ba-na.)2. Sử thi “Đăm Săn” – Tiêu biểu cho loại sử thi anh hùng của người Ê-đê (Tây Nguyên). – Kể về cuộc đời người tù trưởng Đăm Săn. – Nội dung: sgk3. Vị trí đoạn trích – Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ về

Trang phục truyền thống của người Ê ĐêNgôi nhà của người Ê ĐêBến nước Ê đêGIÀ LÀNG KỂ SỬ THI (KHAN) TRANG PHỤC TÙ TRƯỞNGMỘT TÙ TRƯỞNG NGƯỜI Ê ĐÊNgôi nhà của người Ê ĐêBến nước Ê đê1. Đọc, tóm tắt 1. Mtao Mxây múa trước, dùng khiên vụng về, đâm không trúng Đăm Săn. 2. Trời bày cho Đăm Săn lấy chày giã gạo ném vào vành tai Mtao Mxây. 3. Đăm Săn gọi Mtao Mxây xuống đánh. 4. Dân làng và tôi tớ kéo đi theo Đăm Săn, mang theo của cải của Mtao Mxây. 5. Đăm Săn múa, nhưng không đâm thủng thịt Mtao Mxây. 6.Tại buôn làng mình, Đăm Săn tổ chức lễ ăn mừng chiến thắng. 7. Đăm Săn làm theo, Mtao Mxây ngã, Đăm Săn cắt đầu Mtao Mxây cắm lên cọc.

BCâu 2. Sự kiện nào không có trong văn bản “Chiến thắng Mtao Mxây” ?

Đăm Săn gọi Mtao Mxây xuống đánh.B. Đăm Săn dẫn dân làng ra bờ sông. C. Đăm Săn cắt đầu Mtao Mxây cắm lên cọc.D. Đăm Săn lấy chày mòn đâm vào vành tai của Mtao Mxây.

BCâu 3. Nhân vật Đăm Săn được miêu tả chủ yếu bằng thủ pháp nghệ thuật nào?

A. So sánh, nhân hoáB. Ẩn dụ, so sánhC. So sánh, phóng đại D. Ẩn dụ, phóng đại CCâu 6. Đọc đoạn văn sau: “Bắp chân chàng (Đăm Săn) to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc.” (Trích sử thi Đăm Săn). Đoạn văn sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?

A. So sánh, tương phản B. So sánh, ẩn dụC. So sánh, nhân hóaD. So sánh, phóng đại

DCâu 4. Hành động nào của Đăm Săn thể hiện rõ nhất tính cộng đồng ?

A. Gọi dân làng theo mình B. Đăm Săn mộng thấy ông Trời.C. Gọi Mtao Mxây xuống đánh.D. Đăm săn cúng thần linh.

ACâu 5. Chi tiết nào sau đây sử dụng biện pháp so sánh, phóng đại ?A. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.B. Đăm Săn uống không biết say, ăn không biết no.C. Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc.D. Đăm Săn cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường.

CCâu 7. Tại sao Đăm Săn được thần linh giúp đỡ ?

A. Vì cuộc chiến của Đăm Săn là chính nghĩa.B. Vì Đăm Săn là người lương thiện.C. Vì đó là nghĩa vụ của thần linh.D. Vì Đăm Săn bị ràng buộc bởi thần quyền.ACâu 8.Ý nào sau đây không đúng khi nói về ý nghĩa cuộc chiến đấu của Đăm Săn và Mtao Mxây ?

A. Cuộc chiến đấu nhằm mục đích giành lại vợ.B. Cuộc chiến đấu nhằm xâm chiếm đất đai, mở rộng buôn làng. C. Cuộc chiến đấu nhằm bảo vệ danh dự và cuộc sống bình yên của dân làng. D. Cuộc chiến đấu nhằm thể hiện sự thống nhất giữa quyền lợi cá nhân và cộng đồng. BCâu 9. Những đặc điểm nào sau đây không có trong nghệ thuật của sử thi anh hùng Tây Nguyên ?

A. Hình tượng nghệ thuật hoành trángB. Có qui mô lớn, chia thành nhiều chươngC. Ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh so sánhD. Kết thúc có hậu, cái thiện chiến thắng cái ác

DCâu 10. Sử thi xây dựng nhân vật anh hùng nhằm đề cao sức mạnh của ai trong buổi đầu ổn định địa bàn cư trú ?A. Cá nhân B. Cộng đồng C. Thần linh D. Tù trưởng

Tìm Hiểu Văn Bản: Chiến Thắng Mtao Mxây (Trích Sử Thi Đăm Săn)

– Đăm Săn là sử thi anh hùng nổi tiếng của dân tộc Ê đê được lưu truyền rộng rãi ở Tây Nguyên.

– Người Ê đê gọi tên sáng tác này là “khan”. Những người Ê đê có năng khiếu, các nghệ nhân dân gian, các già làng thường kể khan Đăm Săn cho dân làng nghe bên bếp lửa nhà rộng, trong những đêm trăng mờ sao nhạt, văn vẳng tiếng suối chảy róc rách… Khan Đăm Săn kể về chàng Đăm Săn, người tù trưởng anh hùng có sức mạnh phi thường, có vẻ đẹp tuyệt mĩ và nhiều phẩm chất cao quý, đã lập nhiều chiến công lẫy lừng.

Theo tục “nối dây” của người Ê đê trong chế độ mẫu hệ, Đăm Săn về làm chồng hai chị em Hơ Nhị và Hơ Bhị, chàng trở thành một tù trưởng hùng mạnh, giàu có, “vang danh đến thần, tiếng lừng khắp núi”.

Các tù trưởng Kên Kên (Mtao Grư), tù trưởng Sắt (Mtao Mxây) độc ác, tham lam, hèn hạ lừa lúc Đăm Săn cùng dân làng lên rẫy, kéo người đến cướp phá buôn làng, bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn tổ chức đánh trả và chiến thắng, tiêu diệt hai tù trưởng thù địch, cứu được vợ, tịch thu của cải, sáp nhập đất đai của hai tù trưởng thù địch. Bộ tộc của Đăm Săn ngày càng giàu có, đông đúc, hùng mạnh, uy danh chàng lừng lẫy đông tây.

Với khát vọng tự do, Đăm Săn chặt đổ cây thần smuk (một cây thần bên nhà vợ) khiến hai vợ chết. Vô cùng thương tiếc, Đăm Săn lên trời xin thuốc cứu vợ sống lại. Ít lâu sau, Đăm Săn lên trời hỏi Nữ thần mặt trời về làm vợ. Bị từ chối, Đăm Săn tức giận trở về và bị chết ngập cả người lẫn ngựa trong rừng sáp đen nhão như bùn nước. Hồn Đăm Săn biến thành con ruồi bay vào miệng chị gái tên Hơ Âng khiến nàng có mang và sinh ra một đứa con trai. Đó là Đăm Săn cháu. Lớn lên Đăm Săn cháu lại đi tiếp con đường của người cậu anh hùng.

“Chiến thắng Mtao Mxây” (tên đoạn trích do người biên soạn SGK đặt) là đoạn trích kể chuyện Đăm Săn đột nhập vào nhà Mtao Mxây cứu vợ về.

– Sử thi còn gọi lại anh hùng ca, là thể loại tự sự dài (thường là thơ) xuất hiện rất sớm trong lịch sử của các dân tộc nhằm ngợi ca sự nghiệp anh hùng có tính toàn dân và có ý nghĩa trọng đại đối với dân tộc trong buổi bình minh của lịch sử.

– Về kết cấu, sử thi là một câu chuyện được kể có đầu có đuôi với quy mô lớn. Các nhân vật chính của sử thi là những anh hùng, tráng sĩ tiêu biểu cho sức mạnh thể chất và tinh thần, cho ý chí và trí thông minh, lòng dũng cảm của cộng đồng được miêu tả trong vẻ đẹp kì diệu khác thường.

– I-li-at, Ô-đi-xê của Hy Lạp; Ma-ha-bha-ra-ta, Ra-ma-ya-na của Ấn Độ; Đăm Săn, Đăm Di, Xinh Nhã, Khinh Dú của Ê đê (Việt Nam); Đăm Noi của Ba na (Việt Nam);… là những tác phẩm sử thi đồ sộ còn lưu giữ được cho đến nay.

– Sử thi anh hùng Tây Nguyên phản ánh cuộc sống đồng bào Tây Nguyên ở giai đoạn tiền giai cấp, khi xã hội cộng sản nguyên thủy tan rã, nhưng xã hội phong kiến chưa hình thành. Sự phân hóa giàu nghèo trong đời sống xã hội chưa sâu sắc, cá nhân hoàn toàn gắn bó với cộng đồng thị tộc, quyền lợi và khát vọng của mỗi cá nhân hoàn toàn thống nhất với quyền lợi và khát vọng của cộng đồng. Ở giai đoạn lịch sử đó, các xung đột vũ trang thường xảy ra giữa các bộ tộc để tranh giành đất đai, của cải và thế lực. Tham gia chiến đấu và quyết tâm chiến thắng vì quyền lợi của cả bộ tộc trở thành nghĩa vụ thiêng liêng của mỗi người. Trong đời sống xã hội, lao động và chinh phục thiên nhiên đem lại phồn vinh cho bộ tộc, mỗi thành viên coi đó là bổn phận và tự giác làm hết mình.

– Nhìn chung, sử thi anh hùng Tây Nguyên có ba đề tài chính là hôn nhân, chiến tranh và lao động xây dựng. Trong đó, đề tài chiến tranh là đề tài trung tâm, quan trọng hơn hai đề tài kia, thu hút và hàm chứa hai đề tài đó.

– Về phương diện nghệ thuật, sử thi anh hùng Tây Nguyên mang những đặc điểm cơ bản của nghệ thuật sử thi nói chung: dung lượng đồ sộ, kết cấu trùng điệp, chia thành các chương khúc, ngôn ngữ trang trọng, giàu định ngữ, nhiều hình ảnh so sánh, phóng đại, tượng trưng,… đó là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú, bay bổng, hồn nhiên đẫm màu sắc thần thoại. Sử thi anh hùng sử dụng lối văn xuôi có vần và nhịp điệu cân xứng, đầy biến hóa: lúc trầm bổng, du dương, lúc hoành tráng, lúc trữ tình sâu lắng, thiết tha… phù hợp với đặc điểm diễn xướng được kể – hát theo làn điệu của thể loại này.

– Tù trưởng Mtao Mxây lừa lúc Đăm Săn cùng dân làng làm rẫy, đã kéo đến cướp phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Danh dự của một tù trưởng và bộ tộc bị xúc phạm, hạnh phúc của gia đình và buôn làng bị đe dọa, người anh hùng Đăm Săn buộc phải cần khiên, giáo đứng lên chiến đấu.

– Cuộc chiến của Đăm Săn là cuộc chiến đấu vì chính nghĩa, vì thế dân làng theo chàng đi đánh Mtao Mxây. Đăm Săn không chỉ có sức khỏe, võ nghệ cao cường, có khiên giáo trong tay mà còn có cả chính nghĩa, lý tưởng chiến đấu nên đã được tiếp thêm sức mạnh để quyết chiến, quyết thắng.

– Đăm Xăn khiêu chiến và thái độ ngạo mạn của Mtao Mxây:

+ Nếu như Mtao Mxây hèn hạ, lừa lúc Đăm Săn và dân làng đi làm rẫy để cướp phá thì Đăm Săn đến tận nhà Mtao Mxây lúc hắn đang ở nhà, gọi hắn xuống để giao chiến. Mtao Mxây là một tù trưởng hung bạo, một kẻ cướp; còn Đăm Săn là tù trưởng anh hùng, tư thế và hành động đàng hoàng. Sự kiện Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến thể hiện sự tương phản trong nhân cách của hai nhân vật này.

+ Chàng gọi Mtao Mxây là “diêng” với hàm ý mỉa mai (Diêng: chỉ người bạn kết nghĩa). Đăm Săn và Mtao Mxây từng là “diêng” của nhau, là bạn kết nghĩa của nhau. Thế mà nay Mtao Mxây đến cướp phá buôn làng của Đăm Săn, cướp vợ của Đăm Săn. Mtao Mxây là kẻ phản bội tình bạn. Vì thế không thể nói chuyện bằng lời mà phải “đọ dao” mới giải quyết được.

+ Lúc đầu, Mtao Mxây từ chối: Là kẻ gây tội ác nên hắn tỏ ra sợ hãi trước lời đe dọa trừng phạt, nhưng vẫn trắng trợn chọc tức Đăm Săn: “Tay ta đang bận ôm vợ hai chúng ta trên nhà này cơ mà”.

+ Như lửa đổ thêm dầu, thái độ ngạo mạn của Mtao Mxây khiến Đăm Săn nổi cơn thịnh nộ. Lời của Đăm Săn như ra lệnh, quyết liệt hơn lần trước: “Xuống, diêng! Xuống, diêng!”.

+ Mtao Mxây tỏ ra rất tầm thường, hắn từ trên nhà sàn xuống với nỗi lo bị đánh lén. Nhưng Đăm Săn đàng hoàng không thèm đâm “con lợn nái… dưới đất”, không thèm đâm “con trâu trong… chuồng”, chỉ đâm kẻ thù khi hắn đang múa khiên và tay đang cầm giáo, cầm gươm.

+ Mtao Mxây hiện ra với dáng vẻ dữ tợn như một vị ác thần, tay cầm khiên “tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng”, lòng đầy lo sợ, nên “tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo”. Nhưng hắn vẫn phải bước vào cuộc giao đấu.

+ Vào cuộc giao đấu, Đăm Săn với tinh thần thượng võ, nhường cho địch thủ quyền chủ động tấn công. Mtao Mxây đùn đẩy, cất lời huênh hoang đánh đòn tâm lý với Đăm Săn. Hắn khoe sức mạnh, khoe miếng võ của hắn là gia truyền, học được từ thần thánh, thậm chí còn đem khoe cả bản chất tàn bạo của mình với mục đích uy hiếp Đăm Săn.

+ Trước sức mạnh tấn công của Đăm Săn, hắn chỉ biết chạy, khi tung đòn lại không trúng đích. Kẻ tàn bạo phi nghĩa thật thảm hại khi đối mặt với người anh hùng vượt trội về tài năng và phẩm chất, chiến đấu vì chính nghĩa.

+ Đăm Săn vào trận với tư thế của người anh hùng, với tư cách của người đi hỏi tội và trừng phạt kẻ có tội. Chàng chiến đấu để bảo vệ danh dự, cứu vợ và bảo vệ yên bình cho bộ tộc. Sức mạnh của chàng chính là sức mạnh của cộng đồng, được kết tinh từ những khát vọng, ước mong cho cuộc sống bình yên, thịnh vượng. Tác giả dân gian đã thể hiện sức mạnh của dũng sĩ Đăm Săn trong cảm hứng sử thi đẫm chất anh hùng ca. Cảnh Đăm Săn múa khiên được miêu tả đầy hào hứng: “Đăm Săn rung khiên múa. Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”.

+ Cuộc chiến đấu diễn ra rất quyết liệt. Mtao Mxây đã đuối sức, hắn bảo Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu. Nhưng Đăm Săn nhanh hơn đoạt được miếng trầu ấy. Chàng nhau trầu và sức lực tăng lên gấp bội, chàng tiếp tục chiến đấu với sức mạnh mới.

+ Đăm Săn đã làm tất cả những gì có thể nhưng chưa giành được chiến thắng vì Mtao Mxây được bảo vệ bởi lớp giáp sắt. Đăm Săn thấm mệt, chàng vừa chạy vừa ngủ, mộng thấy ông Trời.

+ Hiệp đấu thứ hai kết thúc với chiến thắng vẻ vang của Đăm Săn. Mtao Mxây thất thế chạy trốn thật thảm hại. Hắn rúc vào cả chuồng lợn, chuồng trâu và cất lời cầu xin Đăm Săn: “Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi”.

– Mục đích của cuộc chiến là bảo vệ danh dự của tù trưởng anh hùng, danh dự của bộ tộc, là để cứu vợ và trừng trị kẻ cướp, đem lại sự yên ổn cho dân làng. Mục đích cao cả ấy, Đăm Săn đã đạt được. Chàng có thể kéo quân trở về trong hào quang chiến thắng.

– Trong toàn bộ tác phẩm nói chung và trong đoạn trích nói riêng, qua lời người dẫn truyện và lời nói của Đăm Săn, không có chi tiết nào nói về việc Đăm Săn gây chiến để cướp bóc và chiếm đoạt nô lệ. Đó không phải là mục đích chiến đấu của chàng, khi tù trưởng Mtao Mxây đã bị tiêu diệt, tôi tớ của hắn như rắn không đầu (họ cần có một tù trưởng anh hùng bảo vệ và dẫn dắt, cần có một cộng đồng để hòa nhập, để có cuộc sống yên vui và thịnh vượng); Đăm Săn không cưỡng bức, không ép buộc tôi tớ của Mtao Mxây theo mình. Chàng kêu gọi và cho họ quyền tự định đoạt số phận của mình. Lòng nhân hậu, đức khoan dung của Đăm Săn đã giảm bớt nỗi đau khổ cho dân làng trong chiến tranh và hoàn toàn thuyết phục họ tự nguyện theo chàng.

– Đây là chiến tranh giữa các nhóm đồng tộc, cho nên sau khi tù trưởng thù địch bị tiêu diệt thì tù trưởng chiến thắng có thể dung nạp tôi tớ của kẻ thù, cũng như người dân bên kia có thể hòa nhập vào bộ tộc mới một cách nhanh chóng.

– Vì thế, khi nghe lời kêu gọi của Đăm Săn và cảm phục trước khí phách anh hùng, tài năng, sức mạnh của Đăm Săn, cảm mến đức khoan dung của chàng, tôi tớ, dân làng Mtao Mxây đã tự nguyện theo Đăm Săn để bắt đầu một cuộc sống mới. Tác giả dân gian miêu tả cảnh “chuyển nhà” của họ với một cảm xúc hào hứng, say mê: “Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối. Bà con xem, thế là Đăm Săn nay càng thêm giàu có, chiêng lắm la nhiều. Tôi tớ mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như vò vẽ đi chuyển hoa, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước”

Trong đoạn trích có hai cảnh được miêu tả rõ rệt: cảnh chiến tranh và cảnh ăn mừng chiến thắng. Tác giả dân gian đã miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng với cảm hứng say mê, nhiệt thành, thể hiện thái độ, cách nhìn nhận về ý nghĩa thời đại của chiến tranh bộ tộc và tầm vóc lịch sử của người anh hùng sử thi trong sự phát triển của cộng đồng.

– Đã có chiến tranh, tất yếu có đổ máu ở cả hai phía. Tác giả dân gian không miêu tả tỉ mỉ, rùng rợn cảnh máu đổ, nhưng người đọc phải ngầm hiểu điều này. Tưởng nhớ và biết ơn người hy sinh là việc nghĩa. Lễ cúng người chết sau chiến thắng là một nghi lễ mang tính nhân đạo (đã được ông trời, các vị thần linh và hương hồn của tổ tiên, ông bà thiếp thêm sức mạnh chiến thắng thì cũng phải biết ghi lòng tạc dạ). Lễ cúng thần linh, tạ ơn tổ tiên là nghi lễ tri ân rất thiêng liêng thể hiện ý thức xây đắp truyền thống của các tộc người Tây Nguyên.

– Nghi lễ này mang ý nghĩa chiến tranh bộ tộc và tầm vóc lịch sử của người anh hùng trong sự phát triển của bộ tộc. Chiến tranh thời bộ tộc không nhằm hủy diệt sự sống mà là một việc tất yếu để bảo vệ và phát triển cuộc sống trong hòa bình. Vì vậy, sau chiến thắng Đăm Săn, khi tiếng khiên giáo vừa dứt, các ái, cái xấu, cái ti tiện, thấp hèn quét sạch, thì cuộc sống lại tưng bừng như hội.

– Lễ cúng thần, cúng tổ tiên thật hậu để mong muốn những điều thánh thiện: cầu sức khỏe, cầu bình yên, cầu thịnh vượng. Lễ ăn mừng thật tưng bừng, đầy đủ vật chất, sang trọng về tinh thần, tràn ngập niềm vui, cả một cộng đồng hòa nhập thành một khối trong niềm tin ở tương lai.

+ Tiếng cồng chiêng thể hiện sức mạnh tinh thần, niềm vui sống của cộng đồng.

+ Khách khứa, dân làng, tôi tớ của Đăm Săn “đông nghịt” được đón tiếp trọng thể và ăn uống no say thỏa thích.

– Đăm Săn là niềm tự hào của bộ tộc, là kết tinh vẻ đẹp, tài năng, sức mạnh, ý chí của cộng đồng. Trong bối cảnh của ngày hội chiến thắng, chàng hiện lên thật đẹp, vẻ đẹp của một dũng sĩ. Sức mạnh của Đăm Săn “ngang sức với voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy”. Đăm Săn có lòng dũng cảm vô song, là một chân cách vẹn toàn, luôn đi đầu trong công việc. Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây, chàng vừa bảo vệ được hạnh phúc gia đình, vừa mang lại sự giàu mạnh và uy danh cho cộng đồng.

4. Những đặc điểm nổi bật về nghệ thuật sử thi thể hiện trong đoạn trích

– Mỗi nhân vật sử thi đều có vai trò đối với diễn biến của các sự kiện sử thi.

– Nhân vật Mtao Mxây với hành động cướp bóc buôn làng của Đăm Săn, bắt cóc vợ của Đăm Săn là nguyên nhân của cuộc chiến. Mtao Mxây thuộc loại nhân vật phản diện.

– Nhân vật Đăm Săn là nhân vật trung tâm của sử thi, quyết định sự diễn biến của cốt truyện sử thi, có sức thuyết phục, lôi cuốn các nhân vật quần chúng.

– Nhân vật ông Trời và Hơ Nhị đóng vai trò trợ thủ của người anh hùng. Ông trời là nhân vật trợ thủ thần kì, Hơ Nhị là nhân vật trợ thủ trao vật thần kì. Hành động trợ thủ của những nhân vật này thể hiện quan niệm về cuộc chiến đấu chính nghĩa của người anh hùng.

– Nhân vật quần chúng đóng vai trò hậu thuẫn cho nhân vật anh hùng, bị lôi cuốn bởi những phẩm chất phi phàm của người anh hùng. Mỗi quan hệ giữa nhân vật anh hùng và nhân vật quần chúng tạo nên ý nghĩa biểu trưng: người anh hùng sử thi biểu trưng cho sức mạnh, lý tưởng của cả cộng đồng.

– Ngôn từ của người kể khá sinh động, linh hoạt. Khi miêu tả nhà Mtao Mxây, chân dung Mtao Mxây, động tác chiến đấu và biểu diễn của cuộc giao tranh, miêu tả vẻ đẹp của Đăm Săn, khung cảnh tôi tớ theo Đăm Săn và không khí lễ hội chiến thắng,… tác giả sử dụng ngôn ngữ lúc thì trang trọng, giàu hình ảnh nhịp điệu, lúc thì dùng phép so sánh, phóng đại.

– Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật được sử dụng nhiều và linh hoạt, giàu tính kịch. Những câu ra lệnh, kêu gọi tạo nên không khí hùng tráng.

– Trong ngôn ngữ người kể chuyện có xen vào ngôn ngữ đối thoại của người kể để lôi cuốn người nghe, truyền cảm xúc cho người nghe.

Cập nhật thông tin chi tiết về Dàn Ý Đóng Vai Đăm Săn Kể Lại Đoạn Trích Chiến Thắng Mtao Mxây, Chi Ti trên website Bac.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!