Biện pháp tu từ trong bài Từ ấy | Ngữ Văn 11

Câu hỏi: Biện pháp tu từ bài Từ ấy

Câu trả lời:

– Hai câu đầu: Ẩn dụ: “nắng hè”; “mặt trời chân lí” -> Tác dụng nghệ thuật: nhấn mạnh ánh sáng lí tưởng, mở ra chân trời nhận thức, tư tưởng và tình cảm mới trong tâm hồn nhà thơ, nhà thơ có một tình cảm chân thành, thiêng liêng. Linh thiêng.

– Hai câu tiếp theo: phép so sánh: “hồn tôi” – “vườn hoa… ngát hương… tiếng chim hót” -> Tác dụng nghệ thuật: Tác giả đón nhận lí tưởng với niềm say mê, say mê, sôi nổi. Niềm vui biến thành âm thanh rộn ràng như tiếng chim hót, thành màu lá, hoa lá xanh tươi, hương thơm ngào ngạt.

– Điệp khúc “là” + danh sách:

“Tôi là con trai của vạn nhà

Em là em gái của ngàn phôi

Anh ấy là anh trai của hàng ngàn đứa trẻ

Không có cơm, không có bơ… ”

Xem thêm: Cảm nhận 2 khổ thơ đầu bài Từ ấy của Tố Hữu hay nhấtCùng tìm hiểu thêm bài thơ Từ ấy nhé!

1. Bài thơ Từ ấy

Từ khoảnh khắc đó

Từ đó trở đi trong nắng hè của tôi

Mặt trời chân lý chiếu qua trái tim

Tâm hồn tôi là một vườn hoa

Rất thơm và đầy tiếng chim hót…

Tôi ràng buộc mình với mọi người

Hãy để tình yêu bao phủ trăm nơi

Để lại hồn tôi bao tâm hồn đau khổ

Gần nhau củng cố cuộc sống

Tôi là một đứa trẻ của hàng ngàn gia đình

Em là em gái của ngàn phôi

Anh ấy là anh trai của hàng ngàn đứa trẻ

Không có cơm, không có bơ …

Tháng 7 năm 1938

2. Tác giả Tố Hữu

– Tố Hữu (1920-2002), tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành

– Tố Hữu được giác ngộ cách mạng từ rất sớm (mười sáu tuổi đã tham gia phong trào đấu tranh của học sinh, mười tám tuổi được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương). Cả cuộc đời ông gắn bó với cách mạng

– Đối với Tố Hữu, lí tưởng đấu tranh cách mạng là lẽ sống và cũng là nguồn cảm hứng bất tận của thơ ca.

– Tác phẩm chính:

+ Các tập thơ: Lượm (1949), Từ ấy (1946), Việt Bắc (1954), Gió lộng (1961), Ra trận (1962-1971), Máu và hoa (1977), Từ Cuba, Một tiếng đàn (1992) ), Tôi và tôi (1999)

+ Nghị luận: Xây dựng nền nghệ thuật vĩ đại xứng đáng với dân tộc ta, Thời đại chúng ta, Đời sống cách mạng và văn học nghệ thuật

– Đặc điểm thành phần:

+ Thơ Tố Hữu gắn liền với cuộc đấu tranh cách mạng nên các chặng đường thơ cũng song hành các chặng đường đấu tranh đó, đồng thời thể hiện sự vận động trong tư tưởng của nhà thơ.

+ Thơ ông có sự hòa quyện giữa chất trữ tình chính trị trong nội dung và tính dân tộc mạnh mẽ trong nghệ thuật

3. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ đó

– Tháng 7-1938, Tố Hữu được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Để ghi lại kỉ niệm đáng nhớ ấy, anh đã viết bài thơ Từ ấy

– Đoạn thơ trích từ phần Máu và lửa trong bài thơ Từ ấy.

Xem thêm: Kết bài Từ ấy (Top 4 bài mẫu)

4. Phân tích bài thơ Từ ấy

Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh năm 1920 tại làng Phú Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Đồng chí hoạt động cách mạng từ rất sớm, năm 16 tuổi đồng chí tham gia Đoàn thanh niên cộng sản, 18 tuổi đồng chí trở thành đảng viên Đảng cộng sản. Đây là thời điểm có ý nghĩa quyết định cả cuộc đời hoạt động cách mạng và sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu.

Từ ấy là một trong những bài thơ hay nhất viết vào thời kỳ đầu của cách mạng. Bài thơ là tiếng reo vui của người chiến sĩ thiết tha với lí tưởng, yêu nước, yêu đời, nguyện cống hiến tuổi thanh xuân cho Tổ quốc, cho nhân dân. Có thể coi bài thơ như một bản tuyên ngôn cho tiếng Thu nói riêng và cho toàn bộ sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu nói chung. Đây là quan điểm, là nhận thức sâu sắc của nhà thơ về mối quan hệ mật thiết giữa cá nhân với quần chúng lao động khổ sai, nhân loại lao động dưới ánh sáng của Đảng cộng sản.

Khổ thơ đầu thể hiện niềm vui sướng lớn lao và niềm xúc động thiêng liêng của người thanh niên yêu nước khi thực hiện được lí tưởng cách mạng:

Từ đó trở đi trong nắng hè của tôi

Mặt trời chân lý chiếu qua trái tim

Mục đích của lý tưởng đó là đánh đuổi thực dân Pháp, tiêu diệt bọn vua quan bán nước, giành độc lập tự do cho dân tộc. “Từ ấy trong nắng hè quê em” có lẽ là lúc nhà thơ giác ngộ cách mạng và tình nguyện đứng vào hàng ngũ của giai cấp công nhân đấu tranh giải phóng tự do. Đây cũng là thời điểm bắt đầu cuộc đời hoạt động cách mạng của nhà thơ và là khoảnh khắc vầng thái dương tỏa sáng trong trái tim người thanh niên trước ngưỡng cửa cuộc đời.

Lí tưởng ấy như mặt trời chân lý đã xua tan đi mọi u ám, lạnh lẽo, buồn đau trong tâm trí của những người dân mất nước. Cũng như bao người dân Việt Nam thời bấy giờ, Tố Hữu thấu hiểu nỗi nhục nô lệ của người dân mất nước. Vì vậy, tâm trạng của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng cách mạng cũng là tâm trạng chung của hầu hết thanh niên lúc bấy giờ.

Tố Hữu ví lí tưởng cộng sản như mặt trời chân lí, nghĩa là nhà thơ khẳng định đây là nguồn sáng lớn đánh thức cả khối óc và con tim. Lí tưởng đó không chỉ tác động đến lí trí mà còn ảnh hưởng đến tình cảm của nhà thơ (ánh nhìn thấu tim). Nó chứng tỏ nội dung lý tưởng cách mạng chứa đựng chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc.

Nhà thơ chấp nhận lí tưởng không chỉ bằng suy nghĩ chín chắn và nhận thức đúng đắn mà còn bằng cả nhiệt huyết tuổi trẻ. Ánh sáng lí tưởng mang đến cho nhà thơ niềm vui và gợi lên những ước mơ đẹp đẽ về một thế giới đầy màu sắc và âm thanh:

Tâm hồn tôi là một vườn hoa

Rất thơm và đầy tiếng chim hót…

Bài thơ thật thơ mộng, đầy chất lãng mạn. Nhà thơ miêu tả niềm vui sướng tột cùng của người thanh niên yêu nước khi bắt gặp lí tưởng, tìm thấy ý nghĩa đích thực của cuộc đời bằng những so sánh nghệ thuật. Đó là ánh sáng rực rỡ của mùa hè, là màu xanh tươi tràn đầy sức sống của một vườn hoa tươi tốt, thơm ngát, rộn ràng tiếng chim hót. Lí tưởng cộng sản – mặt trời chân lý – không chỉ sưởi ấm, soi sáng tâm hồn mà còn truyền sức sống vào trái tim chàng trai trẻ.

Tố Hữu sung sướng đón nhận một chút tưởng như cỏ cây, hoa lá đón nắng. Chính lý tưởng cộng sản đã làm tràn đầy sức sống và lòng yêu đời trong tâm hồn người thanh niên, làm cho cuộc sống có ý nghĩa hơn. Tố Hữu cũng là một nhà thơ nên vẻ đẹp và sức sống mới của tâm hồn cũng chính là vẻ đẹp và sức sống mới của hồn thơ. Cách mạng không đối lập với nghệ thuật; Trái lại, cuộc cách mạng đã khơi dậy một sức sống mới, đem lại cảm hứng sáng tạo mới cho hồn thơ Tố Hữu.

Những từ ngữ tác giả sử dụng trong bài thơ có khả năng bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ: oi bức (nắng hè), chói chang (xuyên tim), đậm (hương thơm), rộn ràng (tiếng chim). Những hình ảnh: mặt trời mùa hạ, mặt trời chân lý rọi qua tim, vườn hoa, hương thơm, tiếng chim… vừa mang vẻ đẹp rực rỡ, vừa chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Khổ thơ thứ ba là hệ quả của sự giác ngộ chân lý, là sự hồi tưởng được nói lên như một lẽ sống, một quyết tâm, một lời hứa thiêng liêng. Đó là thái độ tự nguyện cống hiến cho cách mạng, tự nguyện gắn bó với quần chúng lao khổ:

Tôi ràng buộc mình với mọi người

Để tình yêu bao phủ trăm nơi

Để lại hồn tôi bao tâm hồn đau khổ

Gần nhau củng cố khối sống.

Nếu ở khổ thơ trước với phép tu từ ẩn dụ (nắng hè, mặt trời chân lý, vườn hoa) với ca từ bay bổng, lãng mạn thì ở khổ thơ này tác giả sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị. giai điệu nhẹ nhàng, sâu lắng. Đó là sự thể hiện trực tiếp ước muốn chân thành của nhà thơ; là quan niệm của “cái tôi trữ tình cách mạng”. Tự mình ràng buộc mình với mọi người là một hành động hoàn toàn tự nguyện của nhà thơ đối với giai cấp công nhân. Nhà thơ mong muốn tình cảm của mình sẽ được chở che trăm nơi, trở thành sợi dây liên kết chặt chẽ với trái tim của những người dân nghèo để tạo nên khối sống vững chắc, trở thành lực lượng to lớn tiêu diệt chế độ. thực dân phong kiến, xây dựng chế độ mới tốt đẹp hơn.

Trong quan niệm sống của giai cấp tư sản và tiểu tư sản rất coi trọng “cái tôi cá nhân”. Khi được giác ngộ lí tưởng, Tố Hữu khẳng định quan niệm lí trí mới về lẽ sống là sự gắn bó hài hoà giữa “cái tôi cá nhân” và “cái tôi tập thể”. Động từ buộc thể hiện ý thức tự nguyện sâu sắc và ý chí quyết tâm cao của Tố Hữu vượt qua giới hạn của “cái tôi cá nhân” để sống chan hoà với mọi người. Bìa chữ cho thấy tâm hồn nhà thơ trải rộng với cuộc đời, đồng cảm sâu sắc với hoàn cảnh của mỗi người.

Hai câu thơ sau cho thấy tình yêu thương con người của Tố Hữu không phải là tình yêu chung chung mà là tình bạn giai cấp. Trong quan hệ với mọi người, nhà thơ đặc biệt quan tâm đến quần chúng lao động khổ sai. Khối đời là hình ảnh ẩn dụ để chỉ số đông người cùng cảnh ngộ trong cuộc sống, đoàn kết chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì mục tiêu chung. Có thể hiểu: khi cái “tôi” hòa với cái “tôi”, khi cá nhân hòa vào tập thể có cùng lý tưởng thì sức mạnh sẽ nhân lên gấp bội. Tố Hữu đã đặt mình vào giữa cuộc đời, giữa khung cảnh rộng lớn của quần chúng lao khổ. Ở đó, nhà thơ tìm thấy niềm vui và sức mạnh mới không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng tình cảm, bằng sự giao cảm của những trái tim. Qua bài thơ, Tố Hữu cũng khẳng định sự gắn bó sâu sắc giữa văn học và đời sống, chủ yếu là đời sống của quần chúng nhân dân.

Khổ thơ thứ ba thể hiện sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của Tố Hữu. Nhà thơ mong muốn tình cảm thiết tha của mình sẽ trở thành sợi dây gắn kết chặt chẽ trái tim những người khốn khó, tạo nên sức mạnh to lớn phá bỏ chế độ tàn bạo đầy áp bức, bất công:

Tôi là một đứa trẻ của hàng ngàn gia đình

Em là em gái của ngàn phôi

Anh ấy là anh trai của hàng ngàn đứa trẻ

Không có cơm áo cù bơ cần cù.

Trước khi thực hiện lý tưởng của mình, Tố Hữu là một thanh niên tiểu tư sản. Lí tưởng cộng sản giúp nhà thơ không chỉ có được lẽ sống mới, mà còn vượt qua được tình cảm ích kỉ, hẹp hòi của tầng lớp tiểu tư sản để có tình bạn giai cấp với quần chúng nghèo khổ. Hơn thế nữa, nhà thơ đã tìm thấy tình cảm gia đình trong quần chúng cách mạng. Người quân tử đó tự nguyện coi mình là con của vạn gia, là anh của vạn hóa, anh của vạn con.

Một sự tự nguyện hoàn toàn, tuyệt đối, không do dự, không do dự. Chorus: Tôi đã… lặp lại ba lần, giống như lời thề của một người lính khi đứng trong hàng ngũ của cách mạng. Phép điệp cùng với các từ con, em, em và con số gần đúng hàng nghìn (chỉ số lượng rất lớn) càng nhấn mạnh và khẳng định tình cảm gia đình đầm ấm, khăng khít. Khi kết nối với những mảnh đời bị giam giữ (những con người đau khổ, bất hạnh, lao động vất vả, phải dầm mưa dãi nắng để kiếm sống), những đứa trẻ không cơm áo, lam lũ (những đứa trẻ không nơi nương tựa, phải lang thang khắp nơi đây. và ở đó), sự đồng cảm, thương xót của nhà thơ chân thành và xúc động. Qua đó, ta thấy được thái độ căm giận của nhà thơ trước những bất công, mâu thuẫn của cuộc đời xưa. Chính vì những mảnh đời dang dở và những đứa con thơ dại ấy mà người thanh niên Tố Hữu đã hăng hái hoạt động cách mạng và họ cũng là đối tượng chính trong các sáng tác của nhà thơ Tố Hữu. (Cô gái giang hồ trong Tiếng hát sông Hương, cô gái chăn dê, ông già khốn khổ trong Người hầu, em bé bán rong trong Tiếng gọi đêm …)

Bài thơ “Từ ấy” tiêu biểu cho phong cách lãng mạn cách mạng trong sáng tác đầu tay của Tố Hữu. “The Lyrical I” lắng đọng trong từng ý thơ, từng hình ảnh, có khi bay bổng, có khi lắng đọng, có khi là sự bộc lộ trực tiếp, chân thành những mong ước, tâm tư khi tìm được lý tưởng. Lời ca ấy là tiếng hát yêu thương, tin tưởng, là tiếng nói tha thiết của một thanh niên bắt đầu thực hiện lý tưởng, tự nguyện dấn thân vào con đường cách mạng đầy chông gai, gian khổ, hy sinh của cả dân tộc. Vượt thời gian, sau hơn nửa thế kỷ ra đời, Từ ấy vẫn còn xanh chất trữ tình cách mạng. Bài thơ đã tạo được sự đồng cảm, ngưỡng mộ của nhiều thế hệ yêu thơ Tố Hữu.

Đăng bởi: Trường ĐH KD & CN Hà Nội

Chuyên mục: Văn lớp 11, Ngữ văn 11