Bài thơ Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm) – Đất nước của nhân dân

Bạn đang xem: Bài thơ Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm) – Đất nước của nhân dân

Bài thơ Đất Nước Nguyễn Khoa Điềm là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về quê hương, đất nước và con người. Ta cũng có thể bắt gặp hình ảnh một đất nước với sự đau thương qua thơ của Hoàng Cầm. Hay một đất nước đổi mới qua những vần thơ của Nguyễn Đình Thi. Còn với bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm đã nhìn từ nhiều khía cạnh, cũng như sự thay đổi qua những giai đoạn khác nhau. Hãy cùng nhau theo dõi bài viết này nhé!

Bài thơ Đất nước là một trong những tác phầm nằm trong trường ca Mặt đường khát vọng. Đó là một tuyển tập được tác giả hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên vào năm 1971 và được in lần đầu tiên vào năm 1974. Đây là những bản trường ca về những năm tháng đấu tranh của nhân dân ta và bộ mặt của bọn đế quốc.

Mặt đường khát vọng là một tác phẩm dài với nhiều chương. Trong đó bài thơ Đất nước nằm trong chương năm. Với bài thơ này tác giả muốn chuyển tải một thông điệp, triết lý: Đất nước của nhân dân.

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồiĐất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kểĐất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ănĐất Nước lớn lên khi dân mình biết tròng tre mà đánh giặcTóc mẹ thì bới sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặnCái kèo, cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàngĐất Nước có từ ngày đó…

Đất là nơi anh đến trườngNước là nơi em tắmĐất Nước là nơi ta hò hẹnĐất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầmĐất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”Nước là nơi “con cá ngư ông móng nước biển khơi”Thời gian đằng đẵngKhông gian mệnh môngĐất Nước là nơi dân mình đoàn tụĐất là nơi Chim vềNước là nơi Rồng ởLạc Long Quân và Âu CơĐẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng

Những ai đã khuátNhững ai bây giờYêu nhau và sinh con đẻ cáiGánh vác phần người đi trước để lạiDặn dò con cháu chuyện mai sauHằng năm ăn đâu làm đâuCũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ TổTrong anh và em hôm nayĐều có một phần Đất NướcKhi hai đứa cầm tayĐất Nước trong chúng mình hài hoà nồng thắmKhi chúng ta cầm tay mọi ngườiĐất nước vẹn tròn, to lớn

Mai này con ta lớn lênCon sẽ mang đất nước đi xaĐến những tháng ngày mơ mộngEm ơi em Đất Nước là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó san sẻPhải biết hoá thân cho dáng hình xứ sởLàm nên Đất Nước muôn đời…

Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng PhuCặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống MáiGót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lạiChín mươi chín con voi góp mình dựng Đất tổ Hùng VươngNhững con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳmNgười học trò nghèo giúp cho Đất Nước mình núi Bút, non Nghiên.Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnhNhững người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà ĐiểmVà ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãiChẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông chaÔi Đất Nước sau bốn ngàn năm đi đâu ta cũng thấyNhững cuộc đời đã hoá núi sông ta…

Em ơi emHãy nhìn rất xaVào bốn ngàn năm Đất NướcNăm tháng nào cũng người người lớp lớpCon gái, con trai bằng tuổi chúng taCần cù làm lụngKhi có giặc người con trai ra trậnNgười con gái trở về nuôi cái cùng conNgày giặc đến nhà thì đàn bà cũng đánhNhiều người đã trở thành anh hùngNhiều anh hùng cả anh và em đều nhớ

Nhưng em biết khôngCó biết bao người con gái, con traiTrong bốn ngàn lớp người giống ta lứa tuổiHọ đã sống và chếtGiản dị và bình tâmKhông ai nhớ mặt đặt tênNhưng họ đã làm ra Đất NướcHọ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồngHọ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúiHọ truyền giọng điệu mình cho con tập nóiHọ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dânHọ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái tráiCó ngoại xâm thì chống ngoại xâmCó nội thù thì vùng lên đánh bạiĐể Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân

Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoạiDạy anh biết “yêu em từ thuở trong nôi”Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lộiBiết trồng tre đợi ngày thành gậyĐi trả thù mà không sợ dài lâuÔi những dòng sông bắt nước từ lâuMà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hátNgười đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thácGợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi

Ở bài thơ Đất nước, Nguyễn Khoa Điềm đã nhìn nhận đất nước thông qua nhiều khía cạnh. Đó là khi đất nước vào những ngày đầu được khai sinh và sau đó là những sự thay đổi, đổi mới do những biến cố thăng trầm của lịch sử. Và xuyên suốt cả bài thơ chính là một tình yêu quê hương, xứ sở và sau cùng là tư tưởng đất nước của nhân dân.

Điểm đặc biệt của bài thơ Đất nước Nguyễn Đình Thi chính là cảm nhận đất nước thông qua nhiều khía cạnh. Từ văn hóa, lịch sử, địa lý… để từ đó mỗi chúng ta có được một cái nhìn bao quát hơn về đất nước của mình.

Những vần thơ đầu tên được tác giả miêu tả bằng một chất thơ gần gũi, giản dị và thân thuộc. Đó là giai đoạn đất nước mới ngày đầu được khai sinh. Ta không rõ đất nước có tự bao giờ chỉ biết khi sinh ra đã có rồi. Đó là ngày xưa, rất xưa mà khó có thể xác định được mốc thời gian cụ thể. Có thể nói kể từ khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc đã có đất nước.

Cái kèo cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay giã dần sangĐất nước có từ ngày đó

Và ghi đậm trong đó chính là hình ảnh đất nước lớn lên trong lao động. Đó cũng chính là công cuộc xây dựng và phát triển. Từ những dụng cụ đầu tiên, đơn giản như cái kèo, cái cột đã tạo nên được sự chân thực, giản dị và cũng chính là một lời giải thích đúng đắn cho nguồn gốc của đất nước.

Có thể nói với phần đầu tiên tác giả đã chuyển tải góc nhìn đất nước dưới phương diện văn hóa, tập quán. Chính tình yêu lứa đôi cũng là một phần làm nên đất nước muôn đời. Và chính việc cắt nghĩa “đất” và “nước’ là một trong những cách thức giải thích đúng đắn và đầy tinh tế. Để rồi khi gộp chung lại con người ta sẽ cảm nhận được đất nước một sự trọn vẹn và sâu sắc nhất.

Bên cạnh đó đất nước còn được hình thành từ những câu chuyện xa xưa mà mẹ cha ta thường hay kể. Đó là con chim phượng hoàng, bà núi đen, truyền thuyết lạc long quân… Đây cũng chính là những minh chứng cho sự phát triển của đất nước. Việc nhắc lại những ngày xa xưa ấy cũng là một cách để nhắc về truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Những ai đã khuấtNhững ai bây giờYêu nhau và sinh con đẻ cáiGánh vác phần người đi trước để lạiDặn dò con cháu chuyện mai sau

Để có được đất nước hôm nay biết bao nhiêu người đã ngã xuống. Chính vì vậy thế hệ mai sau càng cần phải giữ gìn và phát huy nó thật tốt. Điều này cũng gần như đã thấm sâu vào máu thịt của nhân dân ta và cũng nhắc nhở về nghĩa vụ bảo vệ đất nước mình. Bởi những người đã hy sinh vẫn còn đó và chính những người dù đã chết nhưng trái tim của họ vẫn còn sống mãi. Họ sống trong trái tim của những người ở lại.

Thế hệ sau cần phải san sẻ và giữ gìn cho hình hài của đất nước này, để đất nước luôn luôn tươi đẹp và có thể vươn cao, vươn xa hơn trong tương lai. Đây là một lời nhắn nhủ đối với con cháu phải biết gắn bó với quê hương, xứ sở để làm nên đất nước muôn đời.

Nhìn vào những địa danh của đất nước ta có thể cảm nhận được sâu sắc vai trò, hình hài của nhân dân. Đó là tình cảm vợ chồng đầy thắm thiết và thủy chung son sắt thông qua hình ảnh núi Vọng Phu hay hòn Trống Mái. Hay sức mạnh bất khuất của nhân dân ta qua câu chuyện của Thánh Gióng. Tất nhiên không thể thiếu được hình ảnh của đất nước tươi đẹp qua các cái nhìn dân dã như con Cóc, con Gà, dòng sông… Tất cả tạo nên một hình ảnh đất nước vừa gần gũi vừa thiêng liêng.

Nhìn vào những năm tháng lịch sử của đất nước ta có thể cảm nhận được những gian khó đã qua. Đó là những anh hùng hay những người thầm lặng đã hy sinh cho đất nước. Là những truyền thống của nhân dân khi say đắm trong tình yêu và cũng là khi biết quý trọng tình nghĩa… Chính sự phát hiện độc đáo này đã làm cho các khía cạnh khác của đất nước được hiện lên một cách rõ nét. Đó là kết tinh của cuộc sống của nhân dân và những người bình dị nhất. Tất cả gộp chung thành một tư tưởng Đất nước của nhân dân.

Qua bài thơ Đất nước ta có thể cảm nhận được sự suy tư, những chiêm nghiệm của nhà thơ về đất nước. Đọc bài thơ này ta cảm nhận được tình yêu mãnh liệt của nhà thơ đối với quê hương của mình. Đồng hành cùng Trường Tiểu học Thủ Lệ để theo dõi những bài viết đặc sắc nhất nhé!