Soạn Uy Lít Xơ trở về ngữ văn 10 – Soạn bài Văn lớp 10 – Kiến Guru

Đất nước Hy Lạp từ xa xưa vốn đã nổi tiếng về những vị thần, những câu chuyện thần thoại và các công trình kiến trúc độc đáo, cổ điển. Không những vậy đất nước này còn có những tác giả, nhà văn, nhà sử thi vô cùng có tiếng với những tác phẩm đồ sộ của họ.

Trong bài soạn Uy-lít-xơ trở về ngữ văn 10 hôm nay, các bạn hãy cùng Kiến Guru khám phá về quá trình chinh phục thiên nhiên biển cả và cuộc đấu tranh để bảo vệ hạnh phúc gia đình của người Hy Lạp thời cổ nhé.

Phần 1 – Tìm hiểu chung – Soạn ngữ văn 10 “Uy lít xơ trở về”

1 – Tóm tắt

• Tóm tắt tác phẩm:

Sau khi chiến thắng thành Tơ-roa, Uy lít xơ trở về quê hương I-tác của mình nhưng gặp rất nhiều khó khăn. Chàng trôi dạt vào xứ sở của nàng tiên Ca-líp-xô và bị nàng giam giữ suốt 7 năm liền vì tình yêu nàng dành cho chàng. Đến khi được giải thoát, Uy-lít-xơ tiếp tục dạt vào vương quốc Phê-a-ki, được công chúa Nô-xi-ka yêu mến và nhà vua nơi đây tiếp đãi rất tử tế. Theo lệnh của nhà vua, Uy-lít-xơ kể lại về hành trình vượt biển xa xôi mệt mỏi từ châu Phi sang Địa Trung Hải, rồi đến vương quốc của những gã khổng lồ một mắt, của những gã khổng lồ to như trái núi, và cả nhà của mụ phù thủy Xiếc-xê….. Nhà vua nghe xong câu chuyện vô cùng cảm động, cảm phục trước những chuyện ly kỳ, dũng cảm mà Uy-lít-xơ đã trải qua. Nhà vua lệnh cho người hộ tống chàng trở về quê hương. Khi về tới nơi, chàng phải tham gia cuộc cầu hôn mà vợ chàng thử thách. Cuối cùng, Uy-lít-xơ giành chiến thắng và vợ chồng chàng được đoàn tụ sau nhiều năm xa cách.

2 – Giá trị nội dung

Tác phẩm nêu cao tình cảm gia đình, ý chí và nghị lực của người anh hùng Uy-lít-xơ trong hành trình, thử thách chinh phục tự nhiên để trở về đoàn tụ với gia đình. Đồng thời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn cũng như trí tuệ của con người Hi Lạp thời cổ đại. Nhấn mạnh giá trị hạnh phúc gia đình khi người Hy Lạp họ chuyển từ chế độ thị tộc sang chế độ chiếm hữu nô lệ, hôn nhân một vợ một chồng.

3 – Giá trị nghệ thuật

Tác phẩm mang nhiều giá trị nghệ thuật đặc sắc:

• Lối so sánh sinh động, mang đậm nét đặc trưng của sử thi
• Tâm lí nhân vật được miêu tả cụ thể, chi tiết
• Ngôn từ trong sáng, hào hùng, giọng kể chậm rãi, thiết tha
• Những cuộc mâu thuẫn được khắc hoạ thành công tạo nên sức hấp dẫn cho đoạn trích.

Phần 2 – Hướng dẫn Soạn “Uy lít xơ trở về” ngữ văn 10

Đi vào phần chính của bài soạn bài Uy-lít-xơ trở về, chúng ta sẽ cùng thảo luận trả lời những câu hỏi để hiểu hơn về tác phẩm:

1 – Câu 1 trang 52

Văn bản trên có thể chia thành hai đoạn:

• Đoạn 1: Từ đầu đến ‘‘người kém gan dạ’’ → cuộc đối thoại giữa các nhân vật Pê-nê-lốp, nhũ mẫu Ơ-ri-clê và Tê-lê-mác; Pê-nê-lốp thận trọng chưa chịu nhận chồng.
• Đoạn 2: Phần còn → cuộc đối thoại giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-xơ về bí mật của chiếc giường, Pê-nê-lốp nhận ra chồng mình.

2 – Câu 2 trang 52

+ Tâm trạng của Uy-lít-xơ khi sắp được gặp lại vợ và gia đình: chàng vừa mừng rỡ, hồi hộp nhưng cũng rất bình tĩnh. Chàng đóng vai người hành khất với bộ quần áo rách rưới, lập mưu kế cùng cậu con trai là Tê – lê – mác giết chết bọn cầu hôn đầu xỏ, trừng phạt lũ đầy tớ phản chủ và bàn với con việc đối phó với những gia đình quyền quý có người bị chàng giết.

→ Điều này thể hiện sự bình tĩnh, khôn ngoan, sáng suốt của Uy-lít-xơ.

+ Khi gặp lại, ban đầu Pê-nê-lốp không chịu nhận chàng là người chồng Uy-lít-xơ, chàng vẫn mỉm cười nói với con: “Đừng làm rầy mẹ, mẹ còn muốn thử thách cha ở tại nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra, chắc chắn như vậy?”. Uy-lít-xơ vẫn bình tĩnh, cố gắng kiên nhẫn chờ Pê-nê-lốp nhận ra mình: “Nghe nàng nói vậy, Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại mỉm cười”…

→ Điều này thể hiện sự nhẫn nại, bình tĩnh của Uy-lít-xơ, đồng thời thể hiện niềm tin mãnh liệt của chàng đối với vợ.

+ Uy-lít-xơ hờn dỗi khi vợ mãi vẫn không nhận ra mình. Thế nhưng, chàng lại khóc khi nghe vợ giải thích nguyên nhân.

→ Điều đó chứng tỏ Uy-lít-xơ là một người rất giàu tình cảm và rất yêu vợ.

3 – Câu 3 trang 52

• Pê-nê-lốp “rất đỗi phân vân’’ khi gặp Uy-lít-xơ vì nàng “luôn lo sợ có người đến đây, dùng lời đường mật để đánh lừa. Vì đời chàng thiếu gì người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác…’’. Pê-nê-lốp phải dùng đến cách thử bí mật của chiếc giường trong màn nhận mặt nàng vì bí mật ấy giúp giải tỏa được nhiều mối nghi ngờ. → Trước hết, để Pê-nê-lốp biết đó không phải là Uy-lít-xơ giả.
• Chi tiết chọn cách thử sẽ khẳng định sự thủy chung của Pê-nê-lốp đối với chồng, bởi vì sau hai mươi năm thì ‘‘bí mật về chiếc giường’’ cũng chỉ có nàng và chồng biết mà thôi. Phép thử ấy không những chỉ nói lên phẩm chất kiên trinh của Pê-nê-lốp mà còn khắc sâu sự bền vững của tình cảm gia đình, tình cảm vợ chồng cha con. → Qua hành động của Pê-nê-lốp (một sự cẩn trọng gần như thái quá) chúng ta có thể thấy được tính chất phức tạp của thời đại – nơi mà những hiểm nguy luôn rình rập, đe dọa con người.

4 – Câu 4 trang 52

• Cách kể của Hô-me-rơ qua đoạn này thể hiện đặc trưng của phong cách kể chuyện sử thi, vừa chậm rãi, vừa tỉ mỉ, trang trọng. Ở đoạn trích này Pê-nê-lốp nghi ngờ, không tin Uy-lít-xơ là người chồng xa cách của mình. Do đó kiểu kể chuyện tỉ mỉ này tạo ra những đoạn đối thoại mang hình thức thăm dò, thử phản ứng từ đó dẫn tới bản chất của vấn đề.
• Để khắc họa bản chất nhân vật, Hô-me-rơ thường sử dụng hình thức gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ rất phổ biến trong sử thi Hi Lạp (ví dụ: Pê-nê-lốp thận trọng, nhũ mẫu Ơ-ri-clê hiền thảo, Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại…). Điều này tạo cho sử thi phong cách riêng, hấp dẫn, đặc sắc, làm bộc lộ phẩm chất cao đẹp của các nhân vật
• Biện pháp nghệ thuật được Hô-me-rơ sử dụng ở khổ cuối đoạn trích (“Dịu hiền” … “buông rời”) là biện pháp so sánh có đuôi dài (so sánh mở rộng), vế so sánh được nói trước, dài hơn với hình ảnh cụ thể, sinh động, như cái đòn bẩy nghệ thuật, tạo hiệu quả cao cho câu văn.

Phần 3 – Hỗ trợ Luyện tập

1 – Bài 1 trang 52

Lớp/tổ/nhóm cùng tổ chức diễn kịch cảnh “cảnh nhận mặt bằng phép thử bí mật của chiếc giường” dựa theo lời thoại trong bài.

2 – Bài 2 trang 52

Tôi trở về ngôi nhà thân thương của mình sau hai mươi năm ròng rã bên ngoài. Một niềm vui vô bờ khi đặt chân đến ngôi nhà, gặp lại người thân, bạn bè, gia nhân thế nhưng họ lại không nhận ra tôi và người vợ yêu dấu ngày nào nay lại lạnh nhạt. Trải qua thử thách khi tiêu diệt được bọn cầu hôn vô nhân, tôi bước vào nhà nhưng mong được ôm lấy vợ mình nhưng nàng lại đắn đo, nhìn tôi như người xa lạ. Tim tôi nhói đau, chẳng lẽ nàng lại không nhận ra tôi, chẳng nhẽ thời gian đã làm cho nàng quên đi người chồng thuở nào. Cuối cùng nàng đặt ra thử thách “chiếc giường” để chắc chắn tôi là chồng của nàng. Tôi biết ơn sự thông tuệ của nàng, sự cẩn trọng của nàng, điều đó cho thấy nàng chưa bao giờ dễ dãi, chưa bao giờ hết mong nhớ người chồng này. Tôi nhận biết chiếc giường và bí mật giữa hai vợ chồng một cách dễ dàng. Vợ tôi xúc động ôm chầm lấy, nàng nhỏ những giọt lệ vui mừng chào đón sự trở về của chồng. Cả gia đình ai nấy đều vui mừng và hạnh phúc chào đón tôi trở về.

Kết luận

Uy-lít-xơ trở về là một trong những tác phẩm để lại nhiều ấn tượng trong chương trình ngữ văn 10. Soạn bài ngữ văn 10 Uy-lít-xơ trở về trên đây chắc chắn sẽ cung cấp đầy đủ những kiến thức cơ bản và dễ hiểu nhất. Các bạn có thể tìm đọc thêm tóm tắt tác phẩm Uy-lít-xơ tại đây để có phần chuẩn bị bài tốt nhất trước khi đến lớp.