Ra Quyết Định Hiệu Quả Với Phương Pháp 6 Chiếc Mũ Tư Duy

Design Thinking (Tư duy thiết kế) và Decision Making (Ra quyết định) là những quá trình rất phức tạp. Có những suy nghĩ được chia sẻ, những ý tưởng nổi lên và những ý tưởng khác bị chôn vùi. Vậy làm thế nào để đảm bảo các ý tưởng hay ho của bạn không bị bỏ lỡ một cách đáng tiếc cũng như đảm bảo quá trình ra quyết hiệu quả? Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy của De Bono chính là câu trả lời hoàn hảo dành cho bạn! Hãy cùng Glints tìm hiểu thêm về chủ đề thú vị này thông qua bài viết dưới đây!

Nguồn gốc phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy được tạo ra bởi Edward de Bono, một bác sĩ, nhà tâm lý học và triết gia người Malta. Ông đã sử dụng nó trong công việc tư vấn cho các cơ quan chính phủ và là một công cụ thiết thực để giải quyết các vấn đề hàng ngày. Phương pháp này xuất hiện lần đầu trong cuốn sách cùng tên, xuất bản năm 1985.

Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

Phương pháp 6 chiếc mũ là một kỹ thuật giúp các cá nhân và nhóm xem xét các vấn đề và tình huống từ nhiều khía cạnh khác nhau. Về bản chất, sáu chiếc mũ hướng bạn đến việc “suy nghĩ như thế nào” hơn là “nghĩ về cái gì”, có nghĩa là nó có thể được áp dụng phổ biến.

Như De Bono đã xác định, phương pháp này đơn giản hóa suy nghĩ bằng cách duy trì sự tập trung vào một yếu tố tại một thời điểm và cho phép thay đổi suy nghĩ đồng thời giảm thiểu xung đột giữa các thành viên trong nhóm. Vậy mỗi chiếc mũ đại diện cho điều gì, hãy cùng Glints tìm hiểu kỹ hơn nhé!

Chiếc mũ xanh dương

Blue hat – Chiếc mũ xanh dương là cách nói ẩn dụ cho một cá nhân chủ trì cuộc họp, điều khiển một nhóm hoặc quản lý một tình huống. Họ thường cung cấp các quy tắc cơ bản dưới dạng chương trình nghị sự, mục tiêu và phạm vi.

Ví dụ, người quản lý dự án chịu trách nhiệm tập hợp nhiều yếu tố lại với nhau để hoàn thành một dự án có thể được cho là người đội Mũ xanh dương! Khi quản lý một dự án, người đó sẽ quan tâm đến những vấn đề như:

• Vấn đề chúng ta đang giải quyết là gì?
• Chúng ta đang cố gắng đạt được điều gì trong việc giải quyết vấn đề?
• Điều gì sẽ là lợi ích của việc giải quyết vấn đề này?
• Cách tốt nhất và hiệu quả nhất để tiếp cận vấn đề là gì?

Chiếc mũ trắng

Trong phương pháp 6 chiếc mũ tư duy, mũ trắng thường được sử dụng ở đầu và cuối phiên. Nó được sử dụng lúc đầu để tập trung vào các sự kiện hoặc dữ liệu có sẵn và được sử dụng vào cuối phiên để đặt câu hỏi về những ý tưởng bắt nguồn từ việc sử dụng những chiếc mũ khác.

Các câu hỏi mẫu để sử dụng tư duy mũ trắng:

• Dữ liệu nào có sẵn?
• Những thông tin nào được yêu cầu?
• Thông tin nào còn thiếu?
• Cần phải làm gì để thu thập những thông tin đó?

Chiếc mũ xanh lá

Chiếc mũ xanh lá được sử dụng để khuyến khích những ý tưởng mới và sáng tạo. “Think outside the box” chính là tinh thần của chiếc mũ này trong phương pháp tư duy 6 chiếc mũ. Bạn không nên suy nghĩ hoặc nhận xét tiêu cực ở giai đoạn này trong quá trình ra quyết định.

Các câu hỏi mẫu được dùng khi sử dụng chiếc mũ xanh:

• Có thể khám phá những ý tưởng hoặc cơ hội mới không?
• Các lựa chọn khác mà chúng ta có để thực hiện điều này là gì?
• Có bất kỳ kịch bản nào khác mà chúng ta có thể xem xét dựa trên ý tưởng này để đưa ra những hiểu biết mới không?
• Chúng ta sẵn sàng hoặc có thể chấp nhận những loại rủi ro nào?

Chiếc mũ vàng

Mũ vàng là chiếc mũ lạc quan, được sử dụng để xem xét giá trị có thể có của các ý tưởng được tạo ra bởi quy trình mũ xanh.

Các câu hỏi mẫu để sử dụng tư duy mũ vàng:

• Có bất kỳ cơ hội nào cho chiếc mũ xanh mở rộng để chỉ ra một cách rõ ràng hơn nhằm đạt được kết quả mong muốn không?
• Làm thế nào chúng ta có thể sắp xếp các yếu tố giúp ý tưởng này có lợi hoặc thành công?
• Chúng ta định nghĩa thành công như thế nào?
• Làm thế nào để ý tưởng này làm cho quy trình của chúng ta trở nên hoàn thiện hơn?
• Những lợi ích lâu dài tiềm năng là gì?

Chiếc mũ đỏ

Mũ đỏ là chiếc mũ trực quan, nơi cảm xúc và cảm giác có thể được thể hiện, chẳng hạn như nỗi sợ hãi và hoặc không thích một ý tưởng nào đó. Kết hợp bản năng và cảm xúc, những người tham gia vào kiểu tư duy mũ đỏ được tự do bày tỏ cảm xúc của họ đối với các ý tưởng một cách thụ động mà không cần phải giải thích hay biện minh cho nỗi sợ hãi hoặc không thích của họ một cách hợp lý.

Các câu hỏi được dùng để tư duy khi sử dụng chiếc mũ đỏ:

• Chúng ta cảm thấy thế nào về những lựa chọn mà chúng ta sẽ thực hiện?
• Cảm giác của chúng ta về ý tưởng mà chúng ta đang đề xuất là gì?
• Phản ứng ban đầu của chúng ta là gì?
• Những loại cảm xúc mà ý tưởng này mang lại là gì?
• Trực giác của chúng ta nói gì về giải pháp này?

Chiếc mũ đen

Thường được coi là loại mũ tư duy “tiêu cực nhưng hợp lý”, chiếc mũ đen nhằm mục đích thể hiện hành động xem xét các tình huống có thể xảy ra để coi liệu chúng có thể khác xa hoặc ngược lại với kết quả mong muốn, cùng với những rủi ro liên quan đến các ý tưởng hay không.

Các mẫu hỏi được dùng để hỏi khi sử dụng mũ đen:

• Các tình huống thất bại có thể xảy ra là gì?
• Làm thế nào để chúng ta xác định những sai sót của ý tưởng?
• Những rủi ro và hậu quả tiềm ẩn mà chúng ta có thể phải đối mặt là gì?
• Những lý do tại sao chúng ta không nên tiến hành là gì?
• Điều gì có thể là những thách thức trong việc ra quyết định?

Ưu điểm của phương pháp 6 chiếc mũ tư duy

Tính tổ chức

Sử dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy giúp bạn thúc đẩy quá trình tư duy có tính tổ chức cao. Điều này là do mọi góc độ đều có xu hướng được xem xét, giúp cân nhắc thêm thông tin và loại bỏ các chi tiết không cần thiết, thúc đẩy quá trình ra quyết định hợp lý.

Sáng tạo

Một trong những ưu điểm nổi bật của phương pháp 6 chiếc mũ tư duy chính rèn luyện tư duy sáng tạo cho mỗi cá nhân và nhóm. Kỹ thuật tư duy này cho phép các nhóm và cá nhân thử thách khả năng của chính họ, có thêm nhiều ý tưởng sáng tạo hơn và kết hợp nhiều quan điểm khác nhau để đưa ra những quan điểm mới trong suốt quá trình ra quyết định.

Nâng cao năng suất

Vì phương pháp này củng cố các kỹ năng chính như kỹ năng tổ chức và tư duy sáng tạo nên mọi người thường sẽ đạt được nhiều thành tích hơn trong thời gian khá ngắn. Điều này là do họ được trao quyền nhiều hơn để làm việc cùng nhau, biết hướng đi của quá trình thảo luận hoặc giải quyết vấn đề. Nhờ vậy, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy thúc đẩy vai trò sở hữu và trách nhiệm, từ đó nâng cao năng suất tổng thể của cả nhóm.

Kỹ năng giao tiếp

Kỹ thuật 6 chiếc mũ tư duy cũng giúp cải thiện kỹ năng lắng nghe và giao tiếp của bạn. Hơn nữa, sử dụng phương pháp này giúp bạn trở nên thuyết phục hơn khi đưa ra ý tưởng, nhận thức rõ hơn khi nào nên hỗ trợ người khác trong cuộc thảo luận và tự tin hơn với cách bạn đưa ra giải pháp và giải quyết xung đột có thể xảy ra.

Đọc thêm: Kỹ Năng Ra Quyết Định – 7 Bước Quy Trình Ra Quyết Định Hiệu Quả

Cách áp dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy trong việc ra quyết định

“6 chiếc mũ” là một phương pháp mạnh mẽ để đưa ra quyết định bao gồm các quan điểm khác nhau. Nó có thể được sử dụng để chia nhóm của bạn thành các nhóm nhỏ khác nhau với mũ được chỉ định. Mỗi nhóm nói sẽ nói về sản phẩm từ quan điểm dựa trên chiếc mũ của họ.

Sau khi thu thập các dữ liệu và ý tưởng từ các nhóm nhỏ, bạn có thể thực hiện các bước tiếp theo để đưa ra quyết định:

• Tổng hợp thông tin: Sau khi đã tập trung vào các yếu tố khác nhau, hãy tổng hợp lại các thông tin quan trọng từ những chiếc mũ và đưa ra một cái nhìn toàn diện về vấn đề.
• Xem xét lại: Hãy xem xét lại các thông tin và yếu tố đã đưa ra, cân nhắc xem chúng có phù hợp với vấn đề và mục đích của quyết định hay không.
• Đưa ra quyết định: Sau khi đã tổng hợp thông tin và xem xét lại, hãy đưa ra quyết định dựa trên những thông tin và yếu tố đã được xem xét.

Nhìn chung, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là một cách tiếp cận tốt để giúp bạn đưa ra quyết định dựa trên các yếu tố khác nhau. Bằng cách tập trung vào từng yếu tố một cách cụ thể, bạn có thể đưa ra quyết định một cách toàn diện và hiệu quả.

Kết

Vậy là Glints đã cùng bạn tìm hiểu về phương pháp 6 chiếc mũ tư duy và cách ra quyết định hiệu quả. Phương pháp này rất phù hợp cho những bạn mới bắt đầu rèn luyện khả năng tư duy phản biện. Nếu cảm thấy hứng thú với các chủ đề tương tự, hãy ghé qua Blog của Glints để cập nhật thêm nhiều kiến thức thú vị khác nhé!

Tác Giả